skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Roxanne Lokin
Roxanne Lokin Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Roxanne Lokin
Roxanne Lokin Bhic

Een bloedige bruiloft

Jan Verboven
vertelde op 22 oktober 2010
bijgewerkt op 30 april 2014
Op 9 juni 1766 werden Jan Jan Donders, 40 jaar, en Adriana Walschots, 30 jaar, in de echt verbonden door de Tilburgse dominee. Het huwelijk vond niet plaats in de Grote Kerk, zoals de bedoeling geweest was, maar in het huis van de armmeester van Nieuland. De bruid was daar opgenomen, omdat ze de vorige dag door Egidius van Geerlings met een mes was aangevallen en ernstig toegetakeld.

Het zou daarna nog twee weken duren voor Adriana weer enigszins van haar verwondingen was hersteld. Ze had een snee boven het oog aan de rechterkant van haar voorhoofd, een snee in haar bovenlip, en haar onderlip was bijna tot aan haar kin doorgesneden. Aan de binnenkant van haar rechterarm had ze een diepe snee, waardoor een zenuw geraakt was. Het was maar goed dat ze flink aangekleed was geweest, want in haar keurslijf zaten drie sneden op borsthoogte, en ook in haar schort zaten sneden, waar het mes door drie onderrokken was gegaan.

Wat had Adriana gedaan om zo fel aangevallen te worden? Niets anders dan weigeren om op Egidius’ avances in te gaan. Uit het onderzoek dat de drossaard na de aanslag instelde, bleek dat de moeizame verhouding tussen Adriana en Egidius al een tijdje liep. Een getuige verklaarde dat hij al een jaar geleden, in 1765, met Egidius en Adriana naar de Oisterwijkse markt was gegaan. Onderweg hadden de twee een onderonsje gehad, waarover Egidius op de terugweg aan de getuige vertelde. Hij had zijn hand al aan zijn mes gehad om de jongevrouw te “doorsnijden”, maar had daarvan afgezien toen ze hem “goede woorden had gegeven en wederom goede beloften gedaen”.

Het lijkt erop dat Egidius onder dreiging met geweld Adriana toezeggingen had afgedwongen. Uiteindelijk was ze dus niet voor hem gezwicht, maar had ze gekozen voor Jan Donders, een commissionair (tussenpersoon) van de lakenfabriek, wonend aan de west Heikant. Egidius nam daar echter geen genoegen mee. Tegenover dezelfde getuige als van de tocht naar Oisterwijk had Egidius zich in de maand voor het aangekondigde huwelijk dreigend uitgelaten over het aanstaande echtpaar, met de toevoeging dat hij dat gerust aan Donders zou mogen vertellen.

Of het aanstaande bruidspaar met moeilijkheden rekening gehouden heeft, weten we natuurlijk niet, maar in ieder geval ging het stel op zondag 8 juni 1766 naar de mis in de katholieke schuurkerk op het Goirke. De bedoeling was daarna door te lopen naar de gereformeerde kerk in Tilburg om daar voor de dominee te trouwen. Een wettig huwelijk kon in deze tijd alleen voor de schepenbank of de predikant van de gereformeerde kerk gesloten worden. Jan en Adriana hadden dus voor het laatste gekozen.

Vanaf het Goirke ging het paar op weg naar Tilburg over het voetpad van Veldhoven langs de herberg “Den Rooden Haen”. Ter hoogte van het huis van Mattijs Bacx haalde Egidius van Geerlings hen in. Hoewel het gesprek rustig begon, maakte Egidius al snel Adriana verwijten over het breken van haar trouwbeloften aan hem. Adriana antwoordde: “Ik heb u geen beloften gedaen! Gij siet nu tegenwoordig hoe ver het met ons gekoomen is. Als gij enig regt meent te hebben, dan kunt gij nu nog koomen. Het is nog tijt”.

Maar zo’n formele benadering (een huwelijksbezwaar indienen bij de dominee) was blijkbaar niets voor Egidius. Hij liep om Jan Donders heen en sloeg Adriana keihard tegen het hoofd, zodat ze op de grond viel, waarna hij begon te vloeken en te tieren: “Gij bent een verdomde canaille” en meer van dat fraais. Adriana krabbelde overeind en vluchtte het korenveld in. Jan Donders bleef verlamd van schrik staan, terwijl Egidius zijn slachtoffer nazette. Ze struikelde en viel op haar rug. Onder het oog van Jan Donders boog Egidius zich over Adriana en sloeg of stak haar tot drie keer toe met grote kracht.

Toen draaide Egidius zich om en toonde Jan het mes in zijn hand, terwijl hij dreigend zei: “Blijft terug, of ik sal u van ’t zelfde doen”. Nogmaals gaf hij Adriana een messteek en maakte zich vervolgens uit de voeten, richting Veldhoven. Jan snelde zijn bruid te hulp, die vreselijk onder het bloed zat. Terwijl het bloed uit haar rechterarm gutste, bracht Jan haar naar het dichtstbijzijnde huis, dat van Mattijs Bacx. De chirurgijn was snel ter plaatste en verbond Adriana’s arm, waarna hij Jan ook maar even aderlaatte, omdat die natuurlijk enorm overstuur was.

Het ongelukkige bruidspaar ging met de chirurgijn Jacob van Pelt mee naar zijn huis in het Nieuwland, waar Adriana’s wonden verder behandeld werden. Om verder verpleegd te worden, werd ze opgenomen in het huis van de armmeester in het Nieuwland, Gijsbertus Bacx. Daar kwam de predikant de volgende dag het huwelijk alsnog voltrekken.

En Egidius? Op de zondag van de aanslag was hij nog in Goirle geweest, waar hij over het voorval gepraat had. En een timmerbaas, woonachtig op de Heuvel in Tilburg, verklaarde later dat hij op dinsdag 10 juni rond half tien ’s ochtends Egidius (die hij kende) was tegengekomen aan het einde van Baarle, richting Hoogstraten. Egidius had een snuif tabak aangeboden aan de timmerman, die informeerde waar Egidius naartoe ging. Die wist dat nog niet, en op verdere vragen vertelde hij dat hij Tilburg had moeten verlaten, omdat hij een bruid had aangevallen: “dat Adriaentje dat bij Van Dooren gewoont heeft”.

Het lijkt er dus op dat Egidius van Geerlings naar de Zuidelijke Nederlanden is gevlucht. Uit de schepenbankregisters blijkt niet dat er verder een proces tegen de aanvaller gevoerd is, terwijl ik evenmin aanwijzingen heb gevonden dat Egidius ooit nog is teruggekeerd naar Tilburg.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen