Voor contact met de buitenwereld was het Land van Heusden en Altena lang aangewezen op verbindingen per veer. En ook nu er bruggen zijn en snelwegen, varen er nog steeds verschillende veren in deze streek. Waaronder al eeuwenlang het veer tussen Werkendam en Hardinxveld.
Al minstens vanaf 1368 voeren tussen Werkendam en Hardinxveld zeil- en roeiboten heen en weer over de Merwede. Begin vorige eeuw verzorgde Rederij Fop Smit & Co, een van de voorlopers van Smit Internationale, deze veerdienst.
Maar aanhoudende klachten - zo lag de boot soms gevaarlijk diep in het water door de vele fietsen - brachten het Werkendamse gemeentebestuur ertoe om in 1924 het veerrecht van de ambachtsheer van Hardinxveld te kopen en zelf de exploitatie ter hand te nemen.
De gemeente ging grondig te werk: afmeersteigers werden vernieuwd en er kwamen twee nieuwe motorveerboten in de vaart, de Veerdienst I en, als reservevaartuig, de Veerdienst II. Vanaf 1926 deden ze dienst.
Doordat steeds meer inwoners van Werkendam in de scheepsbouw aan de overkant van de rivier gingen werken, groeide het gebruik van het veer gestaag. In het weekeinde was er een ander soort publiek: geliefden aan weerszijde van het water bezorgden het veer de bijnaam van vrijerspontje.
Al in 1936 werd een nieuwe, grotere boot aangeschaft, de Veerdienst III, met een capaciteit van 100 personen. Begin jaren vijftig werd de Veerdienst IV (capaciteit 125 man) in bedrijf genomen.Aanvankelijk werd het veer jaarlijks verpacht, maar vanaf 1936 was Hendrik Heijstek de vaste pachter. Dat duurde tot 1981, toen de gemeente Werkendam de exploitatie in eigen hand nam.
Bij storm, bij mist, bij ijsgang, het veer voer vrijwel altijd. Wanneer de Merwede helemaal dichtvroor, zoals in 1917, 1929 en 1942 gebeurde, zette de veerman een zogenaamd veerpad over het ijs uit.
De bloeiperiode van het veer eindigde in 1961 met de opening van de verkeersbrug over de Merwede bij Gorinchem. Binnen enkele maanden daalde het passagiersaantal met meer dan 30%. De Veerdienst IV werd verkocht, de oude Veerdienst III, nu met een capaciteit van maximaal 40 personen, hervatte de dienst.
De neergaande lijn zette voort: werden in 1966 nog zo’n 40.000 voetgangers, fietsers en bromfietsers overgezet (abonnementhouders niet meegerekend), in 1979 waren dat er nog maar 23.000. Toch wist de gemeente Werkendam door verhoging van de tarieven, beperking van de dienstregeling en met financiële steun van de gemeente Hardinxveld-Giessendam, het veer in de vaart te houden.
En zo vaart ook nu nog de Veerdienst III, die in 2011 75 jaar wordt, op doordeweekse dagen zo’n twintig keer per dag heen en weer over de Merwede.
Ondergetekende is in het bezit van een voormalig voetveer met de naam PICO, het schip lijkt veel op de het voetveer bij Werkendam.
Graag wil ik meer teweten komen over de geschiedenis van de Pico.
Wellicht is er meer informatie over bekend.
Rien Wols, namens BHIC
bhiczei op 28 oktober 2010 om 21:31
Beste heer Pronk,
Een mooi schip, die Pico van u! Ik ben bang dat we u van weinig hulp kunnen zijn. Op uw site zag ik al dat de Pico een geschiedenis in Dordrecht en Rotterdam achter de rug heeft. Misschien dat het Gemeentearchief Rotterdam (www.gemeentearchief.rotterdam.nl/) u verder kan helpen. Hun fotobank bevat niets direct over de Pico als Rotterdams voetveer, heb ik al gezien, maar als deze boot in de Rotterdamse haven heeft gevaren, weet men bij het archief vast wel een manier om aan gegevens te komen. Veel succes!
Ton Waalboer
zei op 19 februari 2017 om 17:36
Wellicht vindt u de foto in de link, met betrekking tot het bovenstaande verhaal betreffende de geschiedenis van het veer Werkendam-Hardinxveld interessant.
Mogelijk heeft u aanmerkingen of aanvullingen betreffende mijn reeds geplaatste commentaren bij deze foto.
Met vriendelijke groet,
Ton Waalboer
Marilou Nillesen
bhiczei op 20 februari 2017 om 09:57
Zeker Ton, hartelijk dank voor deze mooie aanvulling (en voor de aanbeveling van ons verhaal op deze site ;)
Heeft u specifieke interesse in het veer of gaat het meer om historische foto's van deze omgeving in het algemeen?
Ton Waalboer
zei op 20 februari 2017 om 12:26
Beste Marilou, mijn interesse gaat uit naar de, helaas nog vele, onbeschreven foto's in het Regionaal Archief Dordrecht waar twaalf gemeenten in de regio hun archief hebben ondergebracht. Te weten; Alblasserdam, Binnenmaas, Cromstrijen, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Korendijk, Molenwaard, Oud-Beijerland, Papendrecht, Sliedrecht, Strijen en Zwijndrecht.
En zo komt het denk ik dat ik via Hardinxveld met het veer in Werkendam terecht kom :)
Waar ik op dit moment vooral in geïnteresseerd ben, is, of het commentaar en met name wat ik inmiddels als laatste bij de bewuste foto heb toegevoegd ook daadwerkelijk klopt!
Is het de ophaalbrug/schutsluis Nieuwsas te Werkendam?
En hoe werd het haventje genoemd?
Wat een vragen allemaal op deze regenachtige maandagmorgen :)
Zou u, of anderen die hier kennis van hebben dit kunnen aangeven a.u.b.
Ik hoor heel graag van U!
Met vriendelijke groet,
Ton Waalboer
Marilou Nillesen
bhiczei op 20 februari 2017 om 21:46
Zelf durf ik dat niet te zeggen maar mogelijk zijn er mensen die dit bericht lezen en wel op de hoogte zijn van die situatie...
Daar hoop ik dan maar op :)
Historie Werkendam heb ik al eerder (2 maanden terug) via hun web-contactformulier benaderd.
Maar deze open deur blijkt een gesloten deur.
Zal vast wel een goeie reden voor zijn ;)
Ilona Bakker
zei op 31 januari 2019 om 11:56
Ondergetekende is eigenaresse van de voormalige veerdienst 4 die inmiddels omgebouwd is als recreatie schip. 2 jaar geleden een ontmoeting gehad met haar zusterschip. Helaas hebben wij nu het schip, wat nu de Zeehond heet, te koop ivm gezondheidsredenen.
Marilou Nillesen
bhiczei op 1 februari 2019 om 18:17
Ah wat jammer om te horen, Ilona. Wat fijn dat je de moeite neemt om hier een berichtje achter te laten. We zijn nog wel benieuwd naar de ontmoeting met het zusterschip, kun je daar iets meer over vertellen?
Ton Waalboer
zei op 5 februari 2019 om 20:10
Wat naar Ilona om na zoveel werk het schip op te moeten geven waarbij de reden ook nog eens heel vervelend is.
Ik heb nog gezocht naar plaatjes en verhaaltjes van de Zeehond maar niet gevonden.
Beterschap en succes bij de verkoop!
Jan de Jong
zei op 19 augustus 2022 om 19:16
Mooi verhaal.
Nieuwsgierig naar de beginperiode 1368....staat daar ergens iets van in de archieven ?
Bedankt alvast !
Jan de Jong
Marilou Nillesen
bhiczei op 23 augustus 2022 om 09:19
Dag Jan, bedankt voor je berichtje. Ja, intrigerend hè, hoe dat moet zijn geweest - ruim 650 jaar geleden. Een snelle zoektocht door onze archieven levert daarover te weinig concreets op maar Theo Vos heeft het boek Venten en Vrijen aan de Overkant. Veerdienst – Werkendam – Hardinxveld (Werkendam 2009) geschreven. Waarschijnlijk weet hij ook meer te vertellen over die 14de eeuw. Mogelijk kun je via de historische vereniging in contact komen met hem en kan hij je daar meer over vertellen: http://www.historiewerkendam.nl/contact/
Al minstens vanaf 1368 voeren tussen Werkendam en Hardinxveld zeil- en roeiboten heen en weer over de 
De gemeente ging grondig te werk: afmeersteigers werden vernieuwd en er kwamen twee nieuwe motorveerboten in de vaart, de Veerdienst I en, als reservevaartuig, de Veerdienst II. Vanaf 1926 deden ze dienst.
Bij storm, bij mist, bij ijsgang, het veer voer vrijwel altijd. Wanneer de Merwede helemaal dichtvroor, zoals in 1917, 1929 en 1942 gebeurde, zette de veerman een zogenaamd veerpad over het ijs uit.
De neergaande lijn zette voort: werden in 1966 nog zo’n 40.000 voetgangers, fietsers en bromfietsers overgezet (abonnementhouders niet meegerekend), in 1979 waren dat er nog maar 23.000. Toch wist de gemeente Werkendam door verhoging van de tarieven, beperking van de dienstregeling en met financiële steun van de gemeente Hardinxveld-Giessendam, het veer in de vaart te houden.
