Archieven

87a [VERVOLG AKTE] deijlen ende uijtgeven sonder iemant meer ofte min te geven dan bij de drie gedeputeerden geslooten zal wesen, maer in het ordonneren sullen die gedeputeerden alvooren letten opten raet ende advijs vanden pastoir, die hem oock sal informeren naede gestadicheijt van den geenen die deelachtich begeeren te zijn in dese fundatie ende buijten Rijthoven woonende ende den pastoir gehoort hebbende sullen voorts met hem sluijten ende ordonneren nae hender discretien ende goetduncken ende van dese dispensatie mitsgaders van zijnen ontfanck sal den ontfanger telcken jaere ten daege die de gedeputeerden daertoe zullen stellen gehouden zijn voor die andere gedeputeerden goed bewijs ende memorie reeckeninge te maecken endee in goeder bewaernisse nae dat zij geapprobeert is ende geteeckent vanden gedeputeerden metten anderen munimenten van der kercken te dien bewaren. Desen rentmr. ofte ontfanger sal gestelt worden bij den voorn. pastoir opperkerckmr. ende opperheijligengeestmr. ende den vierden vanden geslachte te weeten een van haerlieder vieren best daertoe bequaem ende sal gehouden zijnn van zijnen onderwinde ende van desen ontfanck goet ende sufficant seecker te dien ende borgen te stellen ende die voors. renthen op te beuren ende te ontfangen tsijnen costen, behoudens costen van rechtendie hij nochtans niet en sal mogen doen dan bij advise ende consente vanden anderen gedeputeerden ende sal voor zijnen arbeijt ende moeijten hebben als ontfanger den twintichsten penninck van zijnen ontfanck ende der vier gedeputeerden soo wanneer zij ter cause van deser fundatiën sullen vergaderen, te weten opten eersten zondach van elcker maent indien het hun alsoo van noode dunct elck drie stuijver ende boven dese fundatie somme ende geve ick der kercken van Rijthoven in gereeden gelde hondert gulden eens om terstond tot haer reparatie ende nootsaeckelickheijt geemploijeert te worden ende ten opziene dat den pastoir kerckmr. ende heijligengeestmr. desen last te gewilliger

87 Martinus Balduini bij de gratie Gods bisschop van Yperen en geboren te Rijthoven [lees: Riethoven] sticht een fundatie en wil dat men zal bidden voor hem en zijn broers en zussen en hun kinderen en kindskinderen binnen het dorp van Riethven of drie mijlen rondom dit dorp en doet dit in handen van de pastoor van Riethoven Bouwen Bauwens mijn broer zijn leven lang opperkerkmeester en opperheilige geestmeester van Riethoven en ik geef hen macht en autoriteit aan zijn broer Boudewijn over deze fundatie en na zijn dood een ander van de afkomst van mijn vader en het betreft een erffelijke losrente van 125 gl. getransporteerd door Mr. Joost Baudewijns priester en kanunnik ten overstaan van de schepenen van Yperen op 19 maart 1570 door dezelfde Mr. Joos gekocht ten laste van de Staten van Brabant op 15 september 1569 met 1500 gl. ‘idem dat men het schoolgeld ‘oft die boecxkens diemen tot Rijthoven oft drie mijlen int ronde is leerende te weeten die dienen tot onderwijs vanden kinderen in henlieder christen geloove ende omwel (?) leeren leesen ende schrijven vuyt deser fundatie soude betaelen, sullen die gedeputeerden tselve consenteren sonder regaert te nemen van wat gestaetheijt die ouders zijn gelijck zij oijck sullen mogen tsjaers vuytgeven twee drie ofte vier guldens om daer mede witte broot koecken ofte enige andere schoonheijt (?) gekocht ende gedistribueert te werden op een oft diversche tijden den kinderen die hunlieder kersten geloove dat Pater Noster die thien geboden Godts etc. van hennen ouders leeren ofte ter schoole gaen op dat zij deur sulcke schoonheijt te meer souden getrocken ende verwect werden ter schoolen te gaen oft thuijs te leeren, sulcx als goede christen menschen behooren te weeten ende te leeren ende om bij gelijcke manieren oijck een oirsaecke te geven den jonghen kinderen soo wel meijskens als knechtkens die niet ter schoolen gehouden en werden om te beter ende te liever te leeren waer

18 Alzoo Sr.Dierick van Esch wonende te Bercheijck als eenich erffgenaem ende executeur van Heer Arnden van Esch presbiter ende canonick als hy leeffde tot Utrecht van wegens sekere fundatie eener burse int seminarien der stadt ‘sHertogenbossche byden voors. Sr. Dierick van Esch gefundeert ende ut de goederen Johan de Roy ende Lucia Vink echtelieden getelt heeft in handen van den Eerwerdigen Heer ende Mr. Dierick Le Mueau presbiter ende president van het seminarien voors. de somme van acht hondert carolus gul. tot xx tich stuyvers den gulden inne gelde binnen der stadt gancbaer gereekent – Soo syn gestaen voor scepenen ondergeschreven d’Eerweerdichste Heer ende Vader in Gode Heer Nycolaes Zoesius Bisschop deser stadt sHertogenbossche als superintendent der voors. seminarium, d’Eerwerdige Heer ende Mr. Robert Swertius licenciaet inder Godtheyt ende plebaen deser voors. stadt ende Heer Leonart van Bornbergen presbiter canonick der selver stadt als provisoren desselfs seminarium, hebben opentlick midts desen beleden ende bekent de voors. somme van acht hondert gulden ontfangen te hebben tot behoeff van de voors. bursse int seminarium voorn. gefundeert ende dat dezelve somme voor ontfanck is gebrocht by den voorscreven Heer Le Mueau in syn ierste reekeninghe der voors. seminarium, geloven oversulcx midts desen die voors. Eerw.ste Heeren scepenen ende Eerwerdigen heeren provisoiren voorn. te geven ende te betalen ten behoeve van de voorn. bursse eene jaerlicke ende erfflicke rente van vyfftich carolus gulden tot twintich stuyvers goet gancbaers gelts gerekent alle jair erffelyck nativitate baptiste ende voor den iersten termyn de betalinge nativitate baptiste naest commende ende binnen dese stadt vry van alle beden ons Heeren des Hertochs, exactien subnatien (?) soo thienste twintichste honderste als andere meerdere ende mindere penninghen …… scallingen ende lasten, ordinarisse extraordinarisse innegestelt ofte by avonturen naermaels innegestelt wordden,

14 In dit document worden een aantal brieven beschreven berustende onder Joffrouwe Jacomijn van den Broeck waarvan de administratie werd gevoerd door Laureijns van Lommel. Steeds wordt een onderpand genoemd met degene die een bedrag verschuldigd was. De huis- en persoonsnamen zijn hieronder opgenomen en de geldbedragen kan men in het originele stuk raadplegen. Aan het Ortheneind in de stad noemt men een huisje tegenover de Sint Peterskerk, Jan Reijnders Raijmakers, een huisje achter de Sint Peterskerk, de dochter van Mester Jan Laurentius nu weduwe van Mester Jan Mannarts, nog een huisje bij de Sint Peterskerk, Jan Diericssen, de Postelstraet, huis en achterhuis genoemd Nieuw Herlaer, de weduwe Jans van den Borch, de Weversplaets, Mester Henrick Molengraeffs, aan Loeffsbrugske, een huis aldaar, Mester Robbert Poel [dubieus], Den Dungen, een kamp land int Wout, Willem Jan Lamberts wonende te Middelroij, Enschot, Ariaen Aert Wouters, Leende, Peeter Willekens, Henrick en Jacop kinderen van Wouter Berchmans. Mierlo, Peeter Willekens, Bergeijk op den Weebosch, Vught, de weduwe en kinderen van Jacop van Cessel, Jacquemijn van den Broek, Eerssel, Peter Adriaen Dielen, achter Mandemakers, de genoemde betaaldagen zijn achtereenvolgens: Sint Jans Baptist, Bamis, Sint Jans Baptisten gebo[o]rtendach, Lichtmisse, den ersten september, op Onser Lieven Vrouwen gebo[o]rtendaghen, op Nieuwjaersdaghen, Sint Jans Baptistendaghen, Sint Jans, op Sint Pauwels beckeringedagh [lees: bekering].