Foto: Bernard Vissers. De verwoesting op het Havelt, geschilderd door een bewoner.
“Maak dat je wegkomt…de Duitsers staan al op den Erpse weg”. Die boodschap staat inwoners van het Havelt in het geheugen gegrift. Op 22 september 1944 worden zij overvallen door de Duitsers van ‘Kampfgruppe Walther’ die vanuit Erp massaal de aanval op de ‘Engte van Veghel’ openen. Een doelbewuste actie van Feldmaarschall Model om de smalle Corridor – de Hell’s Highway- te doorbreken.
Bruggen vernietigen
Nergens op de route liggen zoveel bruggen als bij Veghel. Model wil deze kwetsbare bruggen vernietigen om de geallieerde opmars naar Nijmegen te stuiten. Model’s plan slaagt. De Duitsers doorbreken de Corridor bij Mariaheide en bij Eerde. Het verkeer op Hell’s Highway komt stil te liggen. De Amerikanen en Britten bevinden zich in een benarde positie. Net als de gezinnen op het Havelt die in het oorlogsgeweld verzeild raken. Grote boerengezinnen zitten twee dagen lang bijeen in sloten of schuilkelders. Soms zelf gegraven kuilen, overdekt met balken en plaggen. Boven hun hoofden voltrekt zich het onvoorstelbare.
Granaten gieren door de lucht. Bij het inslaan trilt de grond. Stof en gruis daalt neer in de benauwde schuilkelders. Onophoudelijk ratelen machinegeweren. En degenen die hun hoofd buiten de kelder durven te steken, ontwaren tanks, schreeuwende en vloekende soldaten en brandende huizen. Hun eigen huizen. Uit de weiden klinkt het akelige geluid van stervend vee. De inwoners kunnen alleen maar afwachten, bidden of vluchten. Die noodsituatie houdt tot 23 september aan. De vele Duitse aanvallen op Veghel worden door de Amerikanen en Britten afgeslagen. Ze weten de Corridor bij Mariaheide zelfs te openen. Uit Uden rukken Britse tanks op naar Volkel.
Ingesloten
Kampfgruppe Walther is bang om ingesloten te worden. De Duitsers zien geen andere mogelijkheid dan de terugtocht. Het strijdtoneel op het Havelt is voorbij. Als de bewoners uit hun schuilplaatsen komen, ontdekken ze de verwoesting. Brandende huizen, dode beesten en omgeploegde velden en wegen. De Duitsers zijn verdreven, maar de schade is enorm. De aanval van Kampfgruppe Walther op de ‘Engte van Veghel’ blijkt noodlottig voor operatie Market Garden. De slag om Arnhem mislukt.
Dit verhaal verscheen eerder in Brabants Dagblad
