Op 5 augustus 1310 krijgen de parochianen van Veghel het eeuwige recht op hun gemeint van Hertog Jan II van Brabant. Het geeft de Veghelaren identiteit. Voor de hertog is het vooral een geldkwestie.
Dé dorpsidentiteit bestaat niet. Elke dorp bezit meer identiteiten. Ze bestaan door elkaar heen en beïnvloeden elkaar. Toch zijn er manieren waarop een dorp zich onderscheidt van zijn omgeving: de gemeenschap. Gemeenschap staat voor het gevoel ergens deel van uit te maken. Het is een gezamenlijke identiteit. 5 augustus 1310 is een belangrijke dag voor de gemeenschap die zich Veghel noemt. Op die dag geeft Hertog Jan II van Brabant de parochianen van Veghel het gebruiksrecht op een eigen ‘gemeint’.
De gemeint bestaat uit wildernis. Bos en heide, om vee op te weiden of om plaggen te steken. In die tijd nog volop te vinden. De hertog is de eigenaar. Het gebied van de gemeint wordt met grenzen afgezet. En het gebruiksrecht is voor eeuwig. Wie denkt dat hiermee het bestuurlijk dorp Veghel ontstaat, heeft het mis. Veghel wordt in die dagen immers bestuurd vanuit Sint-Oedenrode. Volgens oude bronnen worden de Veghelaren dan ook als ‘Rooienaren’ aangeduid. Toch is er al sprake van een soort Veghelse identiteit. Het bindmiddel daarvan is de kerk.
Van Derpt tot Zondveld en van Goordonk tot Eerde vormen de bewoners een geloofsgemeenschap, een parochie. En die groep heeft nu het recht op gemeint gekregen. Hertog Jan II ligt niet wakker van identiteit. Hij heeft gewoonweg geld nodig om zijn lege staatskas te vullen. De gemeinten brengen harde Brabantse ponden in het laatje. Door de gebruikers van de gemeinten eeuwige rechten te geven, draagt hij wel bij aan de identiteit van gemeenschappen. En die identiteiten zijn nog altijd volop in beroering. Maar ze worden nu niet meer door de kerk of het gebruik van een stuk heide beïnvloed.
In een globaliserende wereld is de regio-identiteit juist een belangrijk bindmiddel. Kleinere groepen gaan op in grotere verbanden. Zo ook de gemeenschappen van Erp, Schijndel, Sint-Oedenrode en Veghel. Met de Meierij als gemeenschappelijke deler worden ze samen Meierijstad. Net als 706 jaar geleden gaan ze opnieuw vanuit Sint-Oedenrode bestuurd worden. Intussen slaan talloze organisaties hun handen ineen. Hoe gaan de identiteiten van Meierijstad elkaar beïnvloeden en hoe blijven gemeenschappen zich onderscheiden? Het zal Hertog Jan II een worst wezen.
Foto: Wikipedia. Hertog Jan II van Brabant gaf Veghel, Schijndel en Rooi een eigen 'gemeint'.
Dit verhaal is eerder verschenen in Brabants Dagblad
Dé dorpsidentiteit bestaat niet. Elke dorp bezit meer identiteiten. Ze bestaan door elkaar heen en beïnvloeden elkaar. Toch zijn er manieren waarop een dorp zich onderscheidt van zijn omgeving: de gemeenschap. Gemeenschap staat voor het gevoel ergens deel van uit te maken. Het is een gezamenlijke identiteit. 5 augustus 1310 is een belangrijke dag voor de gemeenschap die zich Veghel noemt. Op die dag geeft Hertog Jan II van Brabant de parochianen van Veghel het gebruiksrecht op een eigen ‘gemeint’.
