'De onafhankelijkheidsdrang van Oss': zo wordt in een artikel uit de GAY Krant van 3 december 1988 gesproken over de wens van Werkgroep Homoseksualiteit Oss (WHO) om een aparte COC-afdeling te worden, los van COC Den Bosch. Na een aantal jaar proberen lukte dat eind jaren tachtig dan eindelijk. Maar waarom bestond deze 'onafhankelijkheidsdrang' en hoe zag de homobeweging in Oss er destijds uit? In dit verhaal lees je er meer over, we nemen een kijkje in onze archieven en lezen hoe toenmalig lid van COC Brabant-Noordoost, Willy Lourenssen, op deze periode terugkijkt.
Bewijs van lidmaatschap COC - eerst afdeling Den Bosch, een jaar later afdeling Noordoost-Brabant (bron: privécollectie Willy Lourenssen)
Wat is het COC?
Het COC komt voort uit de in 1946 opgerichte 'Shakespeare Club'. In 1948 ging deze club over in het 'Centrum voor Ontspanning en Cultuur' (C.O.C.). Wat later werd dit centrum omgedoopt in 'Nederlandse Vereniging tot Integratie van Homoseksualiteit' (N.I.V.H.) en vandaag de dag staat het simpelweg weer als 'COC' bekend. Het COC is de oudste nog bestaande lhbtiq+ organisatie ter wereld en heeft een grote rol gespeeld in de emancipatie van lhbtiq+ mensen Nederland. Vanaf de jaren zeventig ontstonden er in het hele land COC-afdelingen. Den Bosch kreeg rond 1980 een eigen afdeling. Deze lokale afdeling organiseerde opvang en sociale bijeenkomsten voor homoseksuele mannen en lesbische vrouwen uit de regio, maar deze bleven voornamelijk in Den Bosch plaatsvinden. De leden van de Werkgroep Homoseksualiteit Oss vonden het niet logisch dat ze voor alle activiteiten helemaal naar Den Bosch moesten reizen en mede daarom wensten zij zich vanaf oktober 1986 los te maken van COC Den Bosch. Maar waarom moest de WHO perse een eigen onderdeel van het COC worden? Door lid te zijn van het COC werd je serieuzer genomen als organisatie. En met het COC als rechtspersoon was overleg met andere homo-organisaties in de rest van het land mogelijk. Ook werd je kans om subsidie te krijgen, als losse tak van het COC, groter.
De homobeweging in Oss
Toen Willy Lourenssen vanuit Herpen naar Oss verhuisde en zich aansloot bij COC Den Bosch, duurde het niet lang voor hij met een groepje mensen de Werkgroep Homoseksualiteit Oss startte. Er was veel animo om in Oss ook wat te doen om het homobewustzijn en de homocultuur uit te dragen en zo werd de WHO uiterst actief. Ze hadden bijvoorbeeld een telefoon bemand, waar mensen naar konden bellen om te praten over hun seksualiteit. 'Het was een breed samengestelde club, die ook van alles samen organiseerden. Vooral ook leuke dingen, want er is nogal wat gefeest', vertelt Willy. De start van COC Oss viel samen met allerlei ontwikkelingen die in de jaren tachtig in lhbtiq+ Brabant plaatsvonden. Ook in Uden en Cuijk ontstonden bijvoorbeeld homoseksuele werkgroepen. En vanuit Oss had de WHO toegang tot allerlei initiatieven in de omgeving, zoals de Werkgroep Ouders van Homoseksuelen. Het idee dat zulke initiatieven niet de aandacht kregen die ze verdienden, en alles (in ieder geval landelijk) gezien werd als vallend onder COC Den Bosch, leidde tot de vraag van het WHO aan het COC, of zij een aparte tak van de organisatie mochten worden.
Kaartje van de homo-lesbiese en bi-sexuele jongeren telefoonlijn (bron: privécollectie Willy Lourenssen)
Onafhankelijkheid
'Wij zijn Oss liever kwijt dan rijk.' Dat waren de woorden die voor Oss het tij zouden keren. In 1988 organiseerde het landelijke COC een congres gewijd aan het uitbreiden van de organisatie met een drietal afdelingen: West-Friesland, Voorne-Putten-Rozenburg, en Oss. Op dit congres waren de meningen eerst nog tégen een aparte afdeling COC Oss. Vooral omdat Oss te weinig leden zou hebben en omdat Den Bosch en Oss te dicht bij elkaar lagen. Toen een afgevaardigde van COC Den Bosch geëmotioneerd de bovengenoemde uitspraak liet vallen, veranderde de toon in de zaal en werd met overweldigende meerderheid gekozen voor Oss. Er zou een aparte afdeling COC Brabant-Noordoost komen!
Bron: De Gay Krant, 3 december 1988 / Collectie IHLIA
Wat is er van COC Oss terechtgekomen?
Tegenwoordig is COC Brabant-Noordoost weer samengegaan met Den Bosch en staat er op de website: 'COC Noordoost-Brabant is actief in het werkgebied dat grofweg ligt tussen Boxtel en Geldermalsen, met als hart de stad 's-Hertogenbosch en het Land van Cijk en Uden met Oss als centrumgemeente'. Oss en Den Bosch worden in één zin genoemd als kernregio's van de organisatie. En zo is toch ook nu nog te zien, hoe Oss haar plekje binnen het COC heeft bemachtigd. Het verhaal over de onafhankelijkheid van Oss is een prachtig voorbeeld van lhbtiq+ mensen die strijden voor hun plek in de samenleving. Een strijd die de leden van de WHO en, later, COC Noordoost-Brabant niet hebben opgegeven en vandaag de nog steeds gestreden wordt.
Bronnen:
Interview van de auteur met Willy Lourenssen (2022)
