Het levensverhaal van de heilige Oda is een legende. Haar verering is nauw verweven met de opkomst van Sint-Oedenrode tegen het einde van de twaalfde eeuw. Zoals het ‘rode’ in de plaatsnaam aangeeft, ontstond de nederzetting, die in 1232 stadsrechten zou krijgen, op onontgonnen woeste bosgrond. Waarschijnlijk zijn bij de ontginningswerkzaamheden in dit gebied, dat sinds de tijd van de volksverhuizingen verlaten was, restanten van oudere begraafplaatsen gevonden.
Onder invloed van het christelijk geloof ontstond rond zo’n gevonden graf het verhaal over de maagd Oda, die net als de inwoners van Sint-Oedenrode in de wildernis een plek had gecreëerd om te wonen. Zo werd Oda de spil van de geloofsgemeenschap.
Anderzijds diende Oda als legitimatie van het gezag van de graven van Rode, die de translatie (de overbrenging van het gebeente) en de verering van de heilige in hun slotkapel lieten plaatsvinden.
In de loop van de elfde of twaalfde eeuw leidde die verering tot de stichting van een aan Sint Oda gewijd kapittel. Hiertoe behoorde ook haar biograaf Godefridus van Rode, die rond 1250 haar levensverhaal opschreef.
Hierin wordt melding gemaakt van de opgraving en de daarop volgende plaatsing in een schrijn (elevatie en translatie) van het gebeente van Oda in de kerk van Sint-Oedenrode. Dit zou in 1103 zijn gebeurd door bisschop Otbertus van Luik, op initiatief van heer Arnold van Rode. Zo’n 'publiciteitsstunt' was in die tijd geen ongebruikelijk middel om volk naar de kerk te lokken. De kerk lag op het grondgebied van de burcht van Arnold, dus een mooi wonder straalde ook op hem af.
In 1996 werden de relieken van de heilige in de Sint-Martinuskerk van Sint-Oederode onderzocht. Het bleek te gaan om botresten uit de derde en vierde eeuw, dus eeuwen voordat Oda zelf geleefd zou hebben. Onder de andere relieken van de heilige bevindt zich de opmerkelijke dubbele ivoren ‘kam van Sint Oda’ (daterend uit het derde kwart van de twaalfde eeuw, dus weer van veel later dan Oda). In de Middeleeuwen werd een dergelijke kam door de geestelijke gebruikt om voor de eredienst zijn haren te kammen, bij wijze van symbolische reiniging.
De ‘kam van Sint Oda’ is tot nu toe het enige in Nederland bekende exemplaar. Hoe de kam terecht is gekomen in Sint-Oedenrode is onbekend, maar het voorwerp maakte vermoedelijk al in de Middeleeuwen deel uit van de reliekenschat van Oda, hoewel hij rechtstreeks dus niets met de heilige te maken heeft.
In september 2007 heeft de kunstenares Cilia Erens in Sint-Oedenrode een geluidsrelikwie gepresenteerd, waarmee de legendarische reis van Oda vanuit Schotland naar Sint-Oedenrode opgeroepen werd in een soort driedimensionale beleving.
Toen ik op de lagere school (R.K. Odaschool) zat hebben wij op de markt in Sint Oedenrode een lied staan zingen ter ere van de heilige Oda. Het begon als volg:
Heilige Oda, hemelsbode van de stad Sint Oedenrode enz. enz.
Weet iemand waneer dit was, ter ere waarvan dit was en kent iemand de volledige tekst van dit lied.
Als ik me niet vergis kreeg (of moest je kopen)je bij deze bijeenkomst ook een scabelier van Oda (dit heb ik nog)
Annemarie van Geloven, namens BHIC
bhiczei op 23 november 2009 om 13:59
Een kleine zoektocht in de archieven en collecties van BHIC leverde de tekst op van een ander lied ter ere van Sint Oda, aangetroffen in 1888.
De tekst (met een simpele code voor de melodie) van dit lied is gepubliceerd in Heemschild 1968 nr. 2, pag. 45-47 en 55 (BHIC locatie Den Bosch T269.1968).
Als u wilt, kan ik u van de tekst van dit lied een kopie toesturen. Geeft u dan even uw postadres door via info@bhic.nl?
Wilie Damen van de Mosselaer
zei op 22 januari 2010 om 09:18
De plaatselijke historicus van Sint-Oedenrode Wim van Rooij, bleek in het bezit van een Oda-cantate te zijn. Hierbij de tekst. Helaas kan ik de muziek, die er bij hoort, niet ten gehore brengen. Tekst en muziek wordt vandaag de dag soms nog gezongen in de Martinus kerk.
Sint Oda – cantate der kinderen. Tekst Jos Kluijtmans (1878 – 1947)
Sint Oda, nederig is uw naam en toch zo hoog verheven
Uw glorie hebt gij schuil doen gaan, waarvoor zo velen leven
Gij zijt de luistervolle spruit van Koninklijken bloede
Verwerpt de glorie van de kroon en zoekt het ware goede
Gij blijft de nederige bruid van Jezus uwen koning
Gij vlucht van Schotlands kusten weg en vindt een nieuwe woning
Ons Peelland hebt gij opgezocht om daar voor God te leven
God heeft uw grootheid aangetoond
God heeft uw grootheid aangetoond, door glorie u te geven.
De luister van uw heilig graf heeft God getoond aan allen
Een schitterend licht op uwen berg, toond' ons zijn welgevallen
Heel Peelland kwam tot U om hulp, door wonderen opgeroepen
En blind en zwak naar lijf en geest, het kwam naar hier, in groepen
Otbertus, prins der Luikse kerk verhief hier uw gebeente
Hij nam het op met grote eer
Hij nam het op met grote eer uit ’t heilig grafgesteente
Een zoete geur steeg toen omhoog, het was de geur der maagden
God toond' opnieuw door deze daad, hoezeer gij hem behaagde
Een ed’le vrouw van Rodes burcht, de grote Hildeware
Bouwd' u een tempel, ruim en schoon, voor Godes priesterschare
Gij zijt de glorie van ons dorp en onze schutspatrone
Heel ned’rig waart gij op deez’aard, maar groot in ’s hemels wone
Weer van ons af de zondestraf, en blijf ons steeds gedenken
die biddend tot u opwaarts zien
Uw liefde zegen schenken, Uw liefde zegen schenken
Juicht Rode, juicht! Brengt uwen dank, den bruidegom der kuisheid
Die Oda gaf aan ’t hemels koor Den dag van onze blijheid
Den dag van onze blijheid. Onze blijheid.
Mariët Bruggeman, namens BHIC
bhiczei op 22 januari 2010 om 11:34
Hoi Willie,
dank je wel voor het toezenden van de volledige tekst van dit Oda-lied. Wel jammer dat we het je niet kunnen horen zingen !
Boy de Bok
zei op 22 januari 2010 om 13:29
Op mijn zoektocht naar het Oda lied ben ik uiteindelijk ook bij Wim van Rooy terecht gekomen eh bij stom toeval heb ik gisteren van hem de tekst en muziek van dit Odalied ontvangen. Aan allen dank voor de medewerking en de gedane moeite.
Maar nu, er was nog een Odalied en dat begong met : Heilige Oda, hemelsbode van de stad Sint Oedenrode .. .. .. ook daar zou ik graag de tekst van willen hebben.
Vind het wel vreemd dat blijkbaar niemand van mijn leeftijd uit Sint Oedenrode zich dit kan herinneren
FJvdL
zei op 18 december 2010 om 21:29
Een minder religieus gebruik van de ODA cantate
Van mijn jonge jeugd herinner ik mij van ver voor de oorlog het volgende:
Als in het Kofferen de opgeschoten jeugd ( zij waren een gooi ouder dan ik) met namen als Warenburg (schilders),Korsten ( cafe) , van Wanrooij, Vanmeltfoort(gas fabriek) en anderen in een brede rij over de straat liepen ( autos waren er niet) en een ervan moest een wind laten, dan vroeg hij de aandacht en probeerde deze zo luid mogelijk te naar buiten te brengen ,waarna men in koor het tweede couplet van de ODA cantate aanhief:
Een zoete geur steeg toen omhoog, het was de geur der maagden
God toond' opnieuw door deze daad, hoezeer gij hem behaagde
Marilou Nillesen, namens BHIC
bhiczei op 19 december 2010 om 20:05
Inderdaad, met religie had dat weinig van doen... Maar wel een gebeurtenis die toch flink indruk heeft gemaakt.
Het werpt in ieder geval een heel ander licht op de ODA-cantate ;-)
Henny van Schijndel
zei op 20 december 2010 om 23:41
Cantate der kinderen.
Tekst Jos Kluijtmans (1878 – 1947)
zie ook op www.fotorooi.nl
in de rubriek Religie
onder Verering van Sint Oda
t.g.v. 1200-jarige viering van St.Oda.
Marilou Nillesen, namens BHIC
bhiczei op 21 december 2010 om 10:52
Bedankt voor de aanvulling, Henny. Hier kunnen de liefhebbers verder hun hart ophalen...
J M Kluijtmans
zei op 13 januari 2011 om 12:08
Op het twaalfde eeuwfeest van St Oda mei 1926 heeft Jos Kluijtmans of de blinde Sjef Een drama geschreven in braille over de H Oda uitgevoerd in drie bedrijven door tien dames.
Dit Boek in braille is in mijn bezit met nog meerdere boeken ook in braille en door de blinde Sjef geschreven.
Hij was wat dat betreft zeer actief hij
heeft vele boeken Geschreven als je dat bij een blinde dat zo kunt noemen
Annemarie van Geloven namens BHIC
bhiczei op 13 januari 2011 om 14:22
Wat mooi dat Sjef zo actief was en dat u deze boeken in uw bezit hebt. Misschien een mooi project om met iemand die het brailleschrift beheerst deze boeken op schrift te zetten!
Tien dames, die Sjef's drama over de H. Oda tijdens een heemkundeavond kunnen opvoeren, lijken me best wel in Sint-Oedenrodete te vinden!
Onder invloed van het christelijk geloof ontstond rond zo’n gevonden graf het verhaal over de maagd Oda, die net als de inwoners van Sint-Oedenrode in de wildernis een plek had gecreëerd om te wonen. Zo werd Oda de spil van de geloofsgemeenschap.
In 1996 werden de relieken van de heilige in de Sint-Martinuskerk van Sint-Oederode onderzocht. Het bleek te gaan om botresten uit de derde en vierde eeuw, dus eeuwen voordat Oda zelf geleefd zou hebben. Onder de andere relieken van de heilige bevindt zich de opmerkelijke dubbele ivoren ‘kam van Sint Oda’ (daterend uit het derde kwart van de twaalfde eeuw, dus weer van veel later dan Oda). In de Middeleeuwen werd een dergelijke kam door de geestelijke gebruikt om voor de eredienst zijn haren te kammen, bij wijze van symbolische reiniging.
Hoe de kam terecht is gekomen in Sint-Oedenrode is onbekend, maar het voorwerp maakte vermoedelijk al in de Middeleeuwen deel uit van de reliekenschat van Oda, hoewel hij rechtstreeks dus niets met de heilige te maken heeft.
