skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Marte Stoffers
Marte Stoffers Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Marte Stoffers
Marte Stoffers Bhic

Jonkvrouw Bele (Mabelia) van Ghemert

Alex vertelde op 7 juni 2017 om 07:55 uur
I. Elyas Pannicida, ook wel Elyas Gewandsnijder genoemd), geb. ca. 1250, gewantsnijder (= lakenverkoper), schepen van Den Bosch, vermeld tussen 28-12-1312 en 5-10-1331, was ook poorter van Den Bosch, tr. N.N.

Hieruit:

II. Jan Eelkens of Elyen, geb. ca. 1280, schepen van Den Bosch (1332), tr. Jonkvrouw Bele (Mabilia van Ghemert, vermoedelijk lid van de familie van Gemert die de gelijknamige heerlijkheid bezat. Haar kinderen namen haar familienaam aan.

III. Jan van Ghemert, geb. tussen 1325-1330, schepen van Den Bosch (1360-1361, 1364-1365, 1368-1369, laagschout van Den Bosch (1369-1384), overl. voor 1413, tr. met Mechtelt Gerit Vos(se), overl. na 20-8-1417. Mechtelt wordt ook aangeduid met de familienaam ''Van Werthuysen'' in 1413.

Op 7-1-1384 (Bosche Protocollen R 1175, f. 79) Jan van Ghemert, man van Mechteld dochter van wijlen Gerit Vos, heeft opgedragen aan zijn kinderen Jan en Emont, een hoeve in Nystrle, behalve enige erven. Jan had die hoeve als huwelijksgift verkregen van zijn schoonvader. Bij een latere deling zal Jan Jans van Ghemert de helft der hoeve inbrengen, Emont zal de andere helft dan krijgen.

Op 23-10-1402 (Bosche Protocollen R 1183, f. 108) Jan van Ghemert emancipeert zijn zoon Gherlach.

In 1413 (Brosch Protocollen R 1188, f. 272) Gerlach, zoon van wijlen Jan van Ghemert, gehuwd met Mechteld van Werthuysen.

Op 30-11-1415 (Bosche Protocollen R 1189, f. 217) Jonkvrouw Mechtelt, weduwe van Jan van Ghemert, geeft aan haar zoon Hubrecht van Ghemert haar tocht in de hoeve tegoed Te Laer in Nystrerle.

Op 20-2-1416 (Bosche Protocollen R 1190, f. 297v.) Jan Gielis van Meerlaer gehuwd met Beel, dochter wijlen Jan Rogghen gehuwd met Katherijn natuurlijke zuster van Jan van Ghemert. Jan Gielis van Meerlaer heeft 200 franse kronen ontvangen van Jan natuurlijke zoon van wijlen Jan van Ghemert vernoemd, welke wijlen Jan van Ghemert had vermaakt aan voornoemde Beel.
Op 20-8-1417 (Bosche Protocollen R1190, f. 297v.) Mechtelt, weduwe van Jan van Ghemert, geeft aan haar zoon Gerlach haar vruchtjebruik in alle goederen die Jan van Ghemert verkregen had van Willem van Leent, zoon van Hendrick Mudeken.
Bossche Protocollen, fiches Gemert (en Van Gemert) en regesten 27, F214, 1421: 
Gerit Vos, grootvader van Hubrecht van Gemert had vroeger een huis in de Orthenstraat in Den Bosch.
.
KINDEREN:
1. Jan, heeft een zoon Jan.
2. 2. Gerit.
3. Emont, tr. N.N. Een zoon heet Gherlach, welk diverse malen wordt genoemd.
4. Beel, tr. Willem Zoetart. Hun dochter Mechtelt huwde met Gherit Berthouts Back van der Aa. Hier hieronder.
5. Hubrecht.tr. Margriet Arnt Heyme?
6. Gherlach.

IV. Jonkvrouw Bele Jansdr. van Ghemert, geb. ca. 1360, overl. na 16-3-1422, tr. Willem Zoetart, zn. van?

Op 4-6-1383 (Bosche Protocollen, R 1175, f. 50v.) Gerit, zoon van Jan van Ghemert heeft opgedragen aan zijn broers Jan, Emont, Gerlach, Hubrecht en zijn zuster Beel alle roerende en onroerende goederen, erfelijk en haaflijke die hij zal erven van zijn ouders en andere personen.
In 1391 (Bosche Protocollen, R 1178, f. 207) Hubrecht van Ghemert en zijn zuster Beel hadden en erf in Den Bosch, Hinthamerstraat gelegateerd verkregen van heer Gerlach van Ghemert, kapitteldeken van Rode.
Op 3-12-1392 (Bosche Protocollen, R 1179, f. 629) Willem Zoetart, man van Beel dochter wijlen van Jan van Ghemert verkoopt de helft van een woning in Den Bosch, Hinthamerstraat aan zijn schoonbroer Hubrecht, zoon van Jan van Ghemert. Heer Gerlach van Ghemert deken van Rode had die woning in zijn testament vermaakt aan zijn nicht Beel voornoemd.
In 1396 (Bosche Protocollen, R 1180, f. 547) Heer Gerlach, Jan en Hubrecht zonen wijlen Jan van Ghemert, Willem Zoetart gehuwd met jonkvrouw Beel, dochter van wijlen Jan van Ghemert, Heer Gerlach van Ghemert, Heer Emont van Ghemert, jonkvrouw Mabelia hun zuster, broers en zuster van voornoemde Jan van Ghemert.
In 1400 (Bosche Protocollen, R 1182, f. 29) Mr. Geerlach van Ghemert, investiet van Vucht St. Peter, en zijn broer Hubrecht zonen van wijlen Jan van Ghemert, zoon van wijlen jonkvrouw Beel van Ghemert, weduwe van Jan Elyen. Jan van Ghemert voornoemd was getrouwd met Mechteld Gerit Vosse. Willem Zoetart gehuwd met jonkvrouw Beel, dochter van wijlen Jan van Ghemert voornoemd beuren 20 pond payment uit het goed Ten Bleckers in Erpe. Juffrouw Heylwich van Ghemert (tante van Mr. Gherlach en Hubrecht) is kloosterlinge in St. Gerlachsklooster in het land van Valkenborch.
R1190 1416-1417, F186, 1417:
Jonkvr Beel, weduwe van Willem Zoetart, zuster van Hubrecht van Ghemert, met dochter Mechtelt Zoetart
In 1421 (Bosche Protocollen, R 1192, f. 404) Mr. Goyart van Gemert, kanunnik te St. Oedenrode en zijn zuster Beel, kinderen van wijlen Jan van Ghemert.

Op 16-3-1422 (Bosche Protocollen, R 1193, f. 452) Jonkvrouw Beel, weduwe van Willem Zoetart, verklaart dat zij en haar man sedert 20 jaar geen recht gehad hebben in het goed Broecwijc van wijlen Jan van Ghemert te Hees.

Mechtelt Willemsdr. Zoetart, geb. ca. 1400/05, tr. ca.
Gherit Berthout Bac van der Aa, geb. ca. 1387, overl. 1435.
Uit genealogie van Son online:
Frans van Son stelt: geboren circa 1365, overleden 1435. Werd in 1414 beleend met Int Hout en ?overleed zonder wettige nakomelingen?
21 augustus 1416: Engelbrecht, graaf van Nassow, heer van de Leck en Breda, en Johanna, zijn vrouw, geven Gheerit van der Aa Berthout Bacsz.zoon na uitspraak van scheidslieden 32 pond jaarlijks uit inkomsten van Breda in erfleen, losbaar met 300 pond.
http://www.nicovandinther.nl/kwartierstaten/Parenteel van Nicolaas Gruter.PDF noot:293 NA, archief Nassauschen Domeinarchieven, inv. nr. 395, regestnr. 1049.
Op 25-4-1430 (Den Bosch R1200, f. 228) Mr. Gerlack van Gemert, kanunnik in Rode, en Peter Scheenken, poorters, verklaren dat jonkvrouw Mechtelt dochter van wijlen Willem Zoetart, echtgenote van Gerit Back, gedoopt is in Den Bosch als een geboren pooteres.
In 1430 (L.F.W. Adriaenssen, De Diesense tak van de familie Schilders, Br. Leeuw 1992, blz. 156) Aernt Rover Willems van Langelaer bezat in 1430 het vruchtgebruik van het goed van Langelaar te Budel. Zijn weduwe, de Bosche poorters Mechtelt Willems Zoetart, inmiddels hertrouwd met Gerit Berthouts Back verpacht het in 1425 aan haar zwager Geryt van Langelaer met de verplichting om er na afloop van het contract 80 keurschapen achter te laten.
Op 24-7-1462 (BHIC, Archief Lieve-Vrouwenbroederschap Den Bosch, Inv. nr. 19, f. 140-140v.) Jonkvrouw Mechteld, dochter van Willem Zoetart en van jonkvrouw Bela, dochter van Jan van Gemert, heeft overgedragen voor schepen 's-Hertogenbosch aan Lambert van Doernen, zoon van Christiaan, voor de broederschap helft in erfchijns uit goederen van Hendrick Snavel van Erp in Erp.

De familie van G(h)emert wordt te Den Bosch met vele regelmaat genoemd. De bewerkte Bosche Protocollen, geven een inkijk, in deze bijzondere familie. Tot 1425 heb ik de familie aan de hand van de bewerkte stukken in kaart kunnen brengen. Andere naamdragers, zoals Dirk (Theodoricus), heb ik niet kunnen plaatsen. Sommige kwamen uit Gemert, en staat naar mij inziens los van de bekende leden zoals hier is aangegeven.

Zoals eerder is aangegeven, noemen de kinderen van Jan Eelkens of Elyen, en Jonkvrouw Bele (Mabilia) van Ghemert zich naar de familie van hun moeder.

Zoals eerder aangegeven, noemen Jan en Emont van Ghemert hun zoon Gerlach/Geerling/Gherlach, die zich als geestelijken door het leven gingen.

Wellicht kwam deze voornaam voor in de familie van G(h)emert, die de gelijknamige heerlijkheid bezat.

Ik ben benieuwd of er een publicatie is over deze oude familie, die eventueel licht zouden kunnen werpen op Jonkvrouw Bele (Mabelia) van Ghemert, of zij daadwerkelijk lid was van deze familie.

Reacties (13)

willem m zei op 7 juni 2017 om 08:54
zie ook Bossche Encyclopedie over Gherlacus de Ghemert.

m.v.g.
Alex zei op 7 juni 2017 om 11:40
Dank je Willem,

Heb het gevonden online over o.a. Gherlacus de Ghemert. Zal dit op mijn gemak doornemen. Ghelecus wordt vermeld dat hij voor 1431 is overleden, docht kort na 1425, gezien hij in 1425 nog wordt genoemd, maar hierna niet meer.

Mvg
Alex
Alex zei op 8 juni 2017 om 15:21
Beste Willem,

Ik heb het betreffende stuuk nagelezen, delen ervan waren mij reeds bekend, en het geeft niet veel meer informatie prijs over hetgeen ik tijdens mijn onderzoek tegen kwam.
0ver de door mij gezochte Jonkvrouw Bele (Mabilia van Ghemert tast ik nog in het duister.

Ik kwam wel een Edmondus Willems van Gemert, geb. ca. 1180, tegen, er zou gesteld worden dat hij een dochter had die met Gevardus van Baeckel was. gehuwd. Alleen de tijdlijn met Mabelia en deze vroege van Gemert is te groot.

MvG
Hans Bell zei op 24 mei 2020 om 17:23
Emont van Gemert, heer van Gemert had 6 kinderen, zijn zoon Emont werd eerste leenheer van het goed Vroonhoven en ook zijn zus Mabelia werd leenheer.
Hans Vogels zei op 24 mei 2020 om 18:27
Het is twijfelachtig of Elias Pannicida (ook wel Elyas Gewandsnijder genoemd), wel de vader is van Jan Elyen/Eelkens die met jonkvrouw Bele (Mabilia van Ghemert huwde. Elias, + na 1344, heeft in 1331 namelijk een ander familiewapen (vair met leeg schildhoofd) als het nageslacht van Jan Elien, + voor 21-9-1344. Het nageslacht voerde 3 stappende gouden hanen op een rood veld (zie artikel en/of wapenboeken ILVBroederschap van DB). Verder kan opgemerkt worden dat Elias gewandsnijder was en Jan Elien een vleeshouwer (terugvermelding uit 1402/03).

Jonkvrouw Mabelia is gezien een zoon met naam Emont en de benaming Van Gemert bij haar nageslacht waarschijnlijk een dochter van Emont van Gemert heer Emonts zn. Het geboortejaar ca.1305 voor haar (in het artikel) zou ik zelf beter als ca. 1310 willen schatten. Het huwelijksjaar voor Dirk (Diederik) heer Emonts oudste zoon wordt door mij op ca. 1305 ingeschat. Zijn jongere broer - gezien zijn voornaam wellicht de derde - zal denk ik eerder rond 1310 gehuwd zijn.

Het is wellicht muggenzifterij maar feitelijk kun je slechts stellen dat Emont heer Emont van Gemerts slechts de oudst bekende hertogelijk leenman voor het goed Vroonhoven zal zijn geweest. Het vererfde op Emonts zoon Jan van Gemert en verder op diens dochter Johanna gehuwd met Aart van den Venne.
Hans Bell zei op 20 juni 2020 om 19:30
Wat ik graag wil weten is of Jan Elyen/Eelkens ook schepen was in Den Bosch. Elyas Gewandsnijder in ieder geval wel en ook de zoon van Jan en Mabelia was schepen. Maar ik kan van Jan Eelkens geen wapenschild vinden en dat zou ik bjizonder interessant vinden. Waar komen die 3 hanen vandaan. De zoon van Mabelia heeft aan een oorlog deelgenomen met een schild met 3 stappende gouden hanen op een rood veld. Ook in het schepenboek staat zijn naam bij dat wapenschild en ook de naam van diens zoon Jan Jans van Gemert.
Hans Vogels zei op 20 juni 2020 om 20:15
Voor de Bossche schepenen kan ik verwijzen naar:
http://www.bossche-encyclopedie.nl/bronnen/schepenen%20(1230-1629)/1230-1629.1.htm?p1=../_index.1.htm?title=Bronnen&t1=Bronnen&title=Schepenen%201230-1629

De 3 hanen is iets wat je met de familie Hanegreve/Hanegraaf mag associëren. Begin 14e eeuw en vroeger is de informatie over dat geslacht schaars. Een Elyas is niet bekend van het beetje wat we weten. Het zal derhave een onbeantwoorde vraag blijven waar Elyas vandaan komt en hoe ze aan hun familienaam zijn gekomen.
Hans Bell zei op 25 juni 2020 om 15:39
Beste Hans. Ik ga helemaal met je mee wat betreft Emont, zoon van Emont heer van Gemert, als eerste leenman van het goed Vroonhoven. Ook gezien de 3 voornamen van Jenneke nl. Johanna Jan Emont. Elyas laat ik zonder meer vallen, want hij is in geen enkel opzicht interessant voor mij. Er is een schepenzegel van Jan Eelkens, maar daar kan ik nog niet bijkomen. De toegang tot de fiches en de bibliotheek is nog gesloten. Ik wacht het schepenzegel van Jan Eelkens af, voordat ik connectie ga zoeken bij andere families, waaronder Hanegraaf, Woudenberg, Utrecht en nog enkele. Of Mabelia actief leenheer is geweest, weet ik niet, maar zij is wel de zus van Jan Emonts, 2e leenheer van Vroonhoven. Ik mis ook nog een paar (van Gemert) van Vroonhovens. Vanaf Jan (ca 1393-1444), zoon van Johanna en Aart van der Venne tot Petrus van Vroonhoven (ca 1390-????). Ik zal blij zijn als ik de fiches kan gaan bestuderen.
Hans Bell zei op 25 juni 2020 om 15:45
Ik bedoel: Petrus van Vroonhoven (ca 1490 - ?????) x Ida van den Lach.
Hans Bell zei op 25 juni 2020 om 17:20
Beste Hans. Ik heb via jouw link naar de Bossche schepenen gekeken. Er komt alleen een Willem Eelkens in voor. Dus heb ik even naar het tijdschema rond 1310 gekeken. Wat mij opviel en ik nu dus aan het onderzoeken ben, is de naam Jan van Ayken (Jan van Aken - De Aquis). Denk aan: De kinderen van Jan Elias en Beel worden steeds Van Gemert genoemd, naar hun moeder. Zij dragen echter niet het familiewapen van de Heren van Gemert, maar een wapen van keel met daarop drie hanen van goud. Waarschijnlijk het wapen van vader Jan Elias. Soms worden de nakomelingen niet alleen met de naam Van Gemert aangeduid, maar met de alias De Aquis (Van Aken). Twee priesterzonen werden kanunnik in Aken. Wellicht was Jan Elias afkomstig uit die stad. Of niet.
Verder vond ik in het schepenregister: 1316.02.12 (THG 93a)
Jan Dicbier jr.
Jan z.v. Ayken. Twee kunnen meer ontdekken dan één, dus ik kan elke hulp gebruiken die ik kan krijgen. Binnenkort kan ik het BHIC hier mee lastig vallen.
Blijf met mij mee denken Hans. Avast bedankt, Hans
Hans Vogels zei op 28 juni 2020 om 02:23
Hallo Hans,

Ik bespeur enkele te snel getrokken veronderstellingen in je berichten.

de Aquis = inderdaad een verlatijnsing van de plaatsnaam Aken.
Dat etiketje pas enkel en alleen bij heer en meester Gerlach van Ghemert, o.a. kanunnik te Aken en zijn broer heer Emont van Ghemert, o.a. kanunnik te Aken, zonen van Jan Elien en jonkvrouw Beel van Ghemert. Dat etiketje mag dus niet op het hele gezin Elien-van Ghemert geplaatst worden. Verwaandheid is iets van alle tijden. Je ziet in deze en latere tijden dat personen die wat gestudeerd hadden hun achternaam gingen verlatijnsen. Ten opzichte van Den Bosch was Aken destijds een veel voornamere stad. Die twee priesterzonen waren kanunnik in Aken vandaar dat ze zich op momenten ook lieten voorstaan dat ze “van Aken” kwamen, dat Aken hun thuisbasis was.

Ayken is een koosnaam voor de naam Adriaan. Ayken wordt ook als Aijke/Aijen geschreven. Omdat het een voornaam was werd het ook als patroniem gebruikt. Patroniemen kunnen na 1-2 generaties snel verstenen tot “achternaam”. Zodoende zie je rond 1300 twee zonen genaamd Jan en een Arnt van een Aijken en van een Hilla (Hillegont) van Anscot. De kinderen van zowel Jan als Arnt gaan als Aijkens door het leven, al dan niet vergezeld van hun vaders patroniem Jan of Arnt.

Over het familiewapen van deze tak Van Ghemert hoef ik niet in herhaling te vallen van wat ik en anderen al hebben geschreven en gepubliceerd.

Willem Eelkens, vermeld 1346-1370, schepen 1366 en 1370, behoorde tot een vleeshouwersfamilie die als familiewapen een staande gekroonde leeuw voerde met een dwarsbalk met een kruisje midden daarop. Willem is een zoon van een Elyas genaamd Eleken vleeshouwer (dood voor 1346). Hij heeft een aantal broers en zussen en neven maar hoe dat nu precies in elkaar zit moet nog een keer uitgezocht worden. Het familiewapen is echter totaal anders dan dat van de Bosche Van Ghemert tak.

>> de 3 voornamen van Jenneke nl. Johanna Jan Emont. <<
Dit is wat gek verwoord en snap ik niet.
Johanna (in de volksmond Jenneken genaamd) had maar één voornaam (Johanna) en ze was dochter van Jan Emonts zn van Ghemert, + voor 1368, hertogelijk leenman voor het leengoed Vroonhoven te Son. Jan van Ghemert “van Zonne” had meerdere kinderen: Emont, Johanna, Jan en Lodewijk. Johanna zal bij de erfdeling het vaderlijke leengoed geërfd of gekocht hebben. Ze staat in ieder geval in het Spechtboek (van 1374 -> ) ingeschreven als “leenman” voor het goed Vroonhoven.

In 1312 werd in de hertogelijke kanselarij een aanvang gemaakt met het schriftelijk registreren van de nieuwe leenverheffingen van de hertogelijke leengoederen, zoals die zich voordeden. Dat eerste leenboek noemt men het Casselboek dat tot dik 1350 werd volgeschreven. Vóór 1312 zullen er ongetwijfeld leenverheffingen bij opvolging van overleden vaders, broers, ooms, of door koop, zijn geweest, maar die werden niet op schrift gesteld. In 1312 is dus voor wat Brabant betreft de “bureaucratie” begonnen. Feitelijk mag je alleen stellen dat voor wat het goed Vroonhoven te Son betreft, Emont van Ghemert, zoon van Emont, heer van Ghemert, de eerste geregistreerde leenman was.

De vorige leenman kan goed de moeder van Emont zijn geweest. Haar voornaam is niet bekend maar kan goed [Aleijt] geheten hebben. Deze voornaam zien we terug bij haar oudste kleindochter, de dochter van Dirk II van Ghemert. Omdat haar naam een beredeneerde gis is en niet verder te onderbouwen valt, plaats ik haar naam tussen hypothetische [haakjes]. Deze moeder zal hoogstwaarschijnlijk uit de familie Rover (van Anscot) stammen. Deze familie was namelijk behoorlijk gegoed in Sint Oedenrode, Son en Breugel en omgeving. Bij haar huwelijk zal het hertogelijke leengoed Vroonhoven en de helft van de tienden van Son (“die Hoever Tyende”) als huwelijksgift hebben meegekregen. Omdat het aannemelijk is dat vader Emont, heer van Gemert, al in of vóór 1293 is overleden en omdat we weten dat het leen pas ergens na 1312 is verheven, lijkt het me waarschijnlijk dat moeder [Aleijt] Rover (van Anscot) de voorafgaande leenman is geweest. Zij zal dan ergens na 1312 zijn overleden waarna haar jongere zoon Emont het Sonse leen toebedeeld heeft gekregen en bij het hertogelijk leenhof te Brussel zal hebben verheven.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.