Breda ontleent zijn naam aan de haven. De verbreding van de Mark op de plaats waar de Aa of Weerijs de Mark instroomde, was de Brede Aa: Breda. Op deze plek ontstond de eerste lig- en losplaats. In de 16e en 17e eeuw werden aan weerszijden van de rivier solide kademuren gebouwd.
Oude sluis van Dintelsas
De haven rond 1890 (coll. Stadsarchief Breda)
Aanvankelijk stond de haven via de Mark en Dintel nog in verbinding met open water, waardoor Breda een getijdeverschil kende van gemiddeld 60 centimeter. Daar kwam in 1827 door de bouw van de sluis bij Dintelsas een einde aan. In 1870 werden de oude vestingwerken vervangen door singels. De Mark binnen de singels verloor daarna snel aan betekenis als transportweg.
Daarom werd uiteindelijk tussen 1937 en 1941 het gedeelte van de Mark tussen de singels gedempt. Gevolg daarvan was, dat de haven geen doorstroming meer had en vreselijk ging stinken. Dat was een voorname reden in 1964 om de oude haven te dempen, al speelde - zoals vaak in deze tijd, ook in andere steden - de wens voor een betere verkeersdoorstroming ook geen onbelangrijke rol.
Krouwelaarhaven (coll. Stadsarchief Breda)
De economische activiteiten van de haven waren inmiddels verplaatst naar de noordzijde van Breda, waar de haven bestaat uit een aantal langshavens langs de Mark en twee insteekhavens, de Krouwelaarhaven en de Belcrumhaven. Via de Mark is Breda verbonden met het Volkerak en via het Markkanaal met de binnenhaven van Oosterhout.
Plan voor het weer openleggen van de haven
Tegenwoordig is de voornaamste activiteit in de haven de overslag van bulkgoederen, terwijl een kleiner deel bestaat uit de overslag van vloeibare producten. Breda wordt daarom getypeerd als industriehaven met regionaal verzorgingsgebied. In 2006 bedroeg de totale overslag bijna 1,2 miljoen ton.
Veertig jaar na de demping voelde het ontbreken van de binnenhaven als een gemis. Om de binnenstad meer karakter te geven, besloot men de gedempte haven weer in ere te herstellen en te verbinden met de Mark.
De haven weer open
Dit ambitieuze plan is in enkele jaren gerealiseerd en in 2007 werd de nieuwe haven geopend. Die is nu uitnodigend ingericht om pleziervaartuigen te ontvangen. De herontwikkeling van de binnenhaven heeft de toeristische en economische positie van de Bredase binnenstad enorm versterkt.
Enkele cijfers:
2004
2005
2006
Overslag in ton
1.393.000
1.166.000
1.180.000
Containers in TEU*
n.v.t
n.v.t.
n.v.t.
Aantal schepen
800
* TEU (twenty-feet equivalent unit) is de standaardmaat voor zeecontainers. 1 TEU is een container van 20 feet (=6,1 m) lang, 8 feet (=2,44 m) breed en 8 feet 6 inch (=2,59 m) hoog.
