Rond 2000 tekende ik dit verhaal op uit de mond van mijn moeder, Dina de Bie-Van de Ven. "Als mijn moeder vroeger de nieuwe aardappelen op “’t laand” (de akker) had uitgedaan, deed ze die eerst in ’n emmer met koud water en duwde dan met de neus van de klomp op de aardappelen zodat al veel van de dunne schil* losliet."
“Daarna werd de resterende schil met ’n mesje van de aardappel afgeschraapt. Zo hield men er ’t maximale aan over. De nieuwe aardappelen werden eerst gekookt. Vervolgens liet men ze afkoelen, dit in verband met ’t zogenaamde looi wat er zich nog in bevindt. Pas daarna werden ze gebakken. Heerlijk!
Oudere aardappelen werden echter meteen geschild en dan ook nog zo dun als ’t kon, natuurlijk. Toontje van Extel die in de 50er en begin 60er jaren eerst bij mijn man in de bakkerij mee hielp, kwam op latere leeftijd (rond 1970) bij mij andere klusjes doen zoals suiker en zout afwegen voor de kruidenierswinkel, een VéGé, en aardappelen schillen voor ’t huishouden. Dat laatste kon hij zo geraffineerd dun.
Hij vertelde eens dat ie in militaire dienst geleerd had zo zuinig mogelijk te schillen (dat was begin 20ste eeuw). Soms moest men met ’n groep soldaten dag in dag uit aardappelen schillen. Dat dit toen voor soldaten een heel normale bezigheid was, blijkt ook uit ’n foto uit de mobilisatie van 1914-1918 (Eerste Wereldoorlog), waarop te zien is dat o.a. m’n vader Januske van de Ven met enkele andere soldaten** aardappelen schillen bij ’n bakkersgezin in Ottersum, waar ze als “Landweer” toen ingekwartierd waren."
Drie zittende Boekelse soldaten: v.l.n.r. Jan van Sleeuwen, Januske van de Ven en Jan van Lankveld. En verder staand, 2e van links, nog ’n soldaat uit Boekel, Harrie van de Broek.
*nieuwe aardappelen hebben namelijk nog maar ’n dun vliesje.
Ook bij ons werden de Neij erpel, die in Dèn Hòf uit gedòn ware, geoogst, in het water gezet en met de neus van ùne klomp bewerkt.
In een ander gezin werden de erpel met een harde borstel bewerkt.
Tijdens het bakken geurde deze zo smakelijk misschien door het gebruik van de Slaolie, die we bij Verfhandel van de Putten in Uden haalde. Deze Slaolie arachideolie, was uit Pinda,s gewonnen.
Of met het gebruik van het gesmolten Reuzelvet, het potje met vet dat, (niet op tafel werd gezet) maar in de kelder bewaard, afkomstig van het geslachte varken.
Jacqueline Willemsen
zei op 20 december 2014 om 17:26
Hier komt dus dat liedje vandaan: "ik heb een potje met vet", nooit geweten hoe en wat, heel leuk Rini,
“Daarna werd de resterende schil met ’n mesje van de aardappel afgeschraapt. Zo hield men er ’t maximale aan over. De nieuwe aardappelen werden eerst gekookt. Vervolgens liet men ze afkoelen, dit in verband met ’t zogenaamde looi wat er zich nog in bevindt. Pas daarna werden ze gebakken. Heerlijk!
