Veel personen met de achternaam De Veer zullen wel het gevoel hebben dat hun voorvaderen vanaf de oertijd in Lith gewoond hebben, maar dat is niet zo. Deel 2 van een speurtocht. Of lees eerst deel 1.
4. Joost zoekt zijn heil in Lith
Op 6 mei 1787 trouwt met de Lithse Anna Bogers. Maar gezien de kennelijke armoede waarin de familie verkeerde, stond Lith niet op hem te wachten. Om aanvaardbaar te zijn diende hij een verklaring van de schepenbank Geffen te overleggen. Deze zogenoemde akte van indemniteit is gedagtekend 10 februari 1788. Voor de duidelijkheid heb ik hem in twee helften opgesplitst.
Akte van indemniteit deel 1
De eerst alinea is allereerst een verklaring van goed gedrag. De drossaart en de schepenen verklaren dat Joost Geert de Veer uit eerlijke en wettige ouders is geboren en dat hij zich in Geffen altijd netjes heeft gedragen. Zij constateren verder dat hij zich in Lith heeft gevestigd en dat men daar een akte van indemniteit (ontlast- of borgbrief) van hem geëist heeft. In de tweede alinea geven ze de gevraagde garantie.
Akte van indemniteit deel 2
Drossaart en schepen als bestuur van de armenkas beloven dat indien de verzoeker tot armoede zou komen te vervallen, -wat God verhoede-, dat zij hem dan naar vermogen uit de eigen armenkas zullen onderhouden en dat hij nooit ten laste zal komen van de armen van Lith of van enige andere plaats waar hij zich in de toekomst eventueel zal vestigen.
Bijna een jaar na het huwelijk van Joost en Anna wordt op 4 mei 1788 hun zoon Gaugericus (Geurt) gedoopt. De geboortedatum van Anna Bogers heb ik niet kunnen vinden en evenmin is me bekend wie haar ouders waren. Ik vond alleen dat ze een zus had die Cornelia heette. Deze trouwt op 11 september 1774 met (Hermenegeldis) Joannes van Heusden. Op 8 februari 1779 is Anna getuige en misschien wel meter bij de doop van Joanna, een dochter van Cornelia. Cornelia op haar beurt is op 31 augustus 1789 getuige bij de doop van Theodora (Dirris), het tweede kind van Anna. Dirris is geen lang leven beschoren, zij wordt op 30 november 1790 begraven.
5. Een of twee keer Joost de Veer?
Dan trouwt op 21 juli 1790 ‘ene’ Judocus de Veer met Petronilla van der Putten. Lang heb ik gedacht dat hier sprake was van een andere Joost de Veer, immers, de Joost de Veer die in 1816 overleed was de weduwnaar van Anna Bogers en niet van Pertronilla van der Putten. Het overlijden resp, de begrafenis van Anna Bogers heb ik nergens gevonden. Maar ik vond ook geen overlijden van een tweede Joost de Veer, dus langzaam ging ik twijfelen. Petronella van der Putten wordt vervolgens moeder van Joannes (19 november 1791), Arnoldus (7 augustus 1793) en Cornelia (21 oktober 1794). Deze kinderen verliezen heel snel hun moeder want op 7 september 1797 wordt Petronilla begraven. Dit alles overziend vielen me twee dingen op: er was geen overlap, alle gebeurtenissen vonden na elkaar plaats en als er sprake was geweest van twee verschillende Joosten, dan had er toch overlap kunnen zijn, en de naam Cornelia. Dit laatste kon natuurlijk toeval zijn. Maar dit bracht met op het idee om eens nader naar de getuigen van het huwelijk van Joost en Petronilla te kijken en jawel hoor, daar was hij, Hermenegildis van Heusden, de echtgenoot van Cornelia Bogers! Ook de andere getuige, Joannes van Dinter biedt een aanwijzing dat we met Joost de Veer uit Geffen van doen hebben. In Lith komt in die tijd geen Joannes van Dinter voor, maar in Geffen wordt in 1746 iemand met die naam geboren, dus waarschijnlijk betreft het hier een leeftijdsgenoot en vriend van Joost.
Het huwelijk van Joost de Veer en Petronilla van der Putten
Daarmee staat wel vast dat het een en dezelfde Joost de Veer was die getrouwd was met Anna en vervolgens met Petronilla. Dan blijft natuurlijk die overlijdensakte. Maar achteraf bezien is het wel verklaarbaar. Het waren de buurmannen die aangifte deden: misschien wisten ze niets van Petronilla (ze was al 19 jaar dood), of misschien wisten ze het wel maar zijn ze vergeten het te vermelden of misschien hebben ze het wel vermeld en vond de ambtenaar het wel voldoende om een overleden vrouw te noteren. Het blijft gissen,
Wat weten we nog meer uit het leven van Joost behalve de informatie uit zijn overlijdensakte en dat hij in 1790 achterbleef met vier kinderen in de leeftijd van 9 tot 3 jaar? Dat hij waarschijnlijk niet tot armoede is vervallen, want hij was smid van beroep. Dit blijkt uit de inschrijving bij de militie van zijn zoon Arnoldus.
Inschrijving bij militie van Arnoldus de Veer
6. Het nageslacht van de drie zonen van Joost
Joost had dus drie zonen: Geurt uit zijn eerste huwelijk en Joannes en Arnoldus uit zijn tweede huwelijk. Joannes trouwt op 30 januari 1825 in Kessel met Mechelina van Tuijl en blijft daar ook wonen. Hij overlijdt op 7 februari 1860. Het paar had in elk geval twee zonen: Hermanus, geboren in 1827, en Joannes, geboren in 1830. Zover ik kon nagaan zijn zij eveneens in Kessel gebleven. Of er nu nog afstammelingen van deze zonen zijn en of er daarvan in Lith wonen zou nog uitgezocht moeten worden.
Arnoldus vertrekt op enig moment naar Erichem, een dorp in de buurt van Tiel. In 1828 trouwt hij in Wadenoyen, eveneens in de buurt van Tiel, met de 48-jarige Henrica van den Hater. In 1833 overlijdt hij op 38-jarige leeftijd in Drumpt, nog een dorp in de buurt van Tiel. Als zijn beroep wordt vermeld schaapsherder. Van hem heb ik geen kinderen gevonden. Gezien de leeftijd van zijn echtgenote mogen we aannemen dat die er ook niet waren.
Resteert Geurt, de zoon van Anna Bogers. Hij trouwde op 27 januari 1814 in Kessel met Peternel van Ballegooi uit Lithoijen, maar bleef in Lith. Zij kregen vijf zonen. Daarvan overleden er twee op redelijk jonge leeftijd maar drie trouwden: Joost met Johanna van Hoorn, Giele met Maria van der Horst en Peter met Johanna van Ingen. Uit deze huwelijken is een uitgebreid nageslacht De Veer voortgekomen (zoals mijn moeder) waarvan vele leden nog steeds in Lith wonen.
Kortom, de meeste De Veer-en uit Lith (afgezien van latere import) stammen af van Joost de Veer uit Geffen en Anna Bogers uit Lith.
Dit artikel verscheen eerder in de Maaskroniek 42 (2019).
