Vensters op een kier

Onlangs overleed m’n oudste broer, bewoner van het ouderlijke huis en timmerman van beroep. Bij één raam bracht ik daarna het stel vensters aan zoals dat vroeger het gehele huis, ‘sierde’. Ik vond het zelfs een eer om een oud gebruik, het plaatsen van vensters op een kier, aan voorbijgangers te tonen. Opmerkelijk: mijn broer werd in zijn aanliggend werkhuis opgebaard. Het was zijn timmerwinkel, waar hij menig uur had doorgebracht om de door de klant gevraagde bestelling vakkundig te maken.

Enkele jaren geleden restaureerde ik het stel luiken en hing dat nu aan de nog aanwezige duimen van het kozijn. Vroeger dacht men dat door de aanwezige kier nog aanwezige boze geesten konden ontsnappen (Claudia Boshouwers).

Vroeger waren van het woonhuis op de begane grond alle ramen aangekleed met vensters. In de zomer bij felle zonneschijn gesloten en in de winter voor de kou, want overgordijnen kenden we niet. De hitte of kou werd zodoende beter buiten gehouden. In de oorlog werden in verband met de verduisteringregels de persiennes (zonneblinden) bekleed met spijkerzak karton.

In Sinterklaastijd was het niet van ‘hoor wie klopt daar kinderen!’,  we werden door Piet bang gemaakt, hij ramde met stalen kettingen tegen de vensters!

Mijn zus kreeg het ‘s morgens eens te horen, toen moeke merkte dat de vensters van hun slaapkamer voorbije nacht niet gesloten waren geweest. Maar ook eens verast op het moment dat vader op een wintermorgen de vensters van de goeikamer opende en we uitkeken op een prachtig sneeuwgezicht.

Het sluiten van de vensters: de wervel aan de muur werd verdraaid en de twee blinden dichtgevouwen. Men plaatste daarna diagonaal de slagboom over de vensters en stak op het eind aan de rechterzijde door het gat van de slagboom en dat in het kozijn een stalen pen. En borgde aan de binnenzijde de uitstekende pen met een schaartje.

Beneden onder aan de muur van het linkervenster (het rode blok) was het ‘schrobgat.’  Dat is de opening in de muur waar vroeger het over de houten vloer van de goeikamer uitgespreide schrobwater naar buiten werd gewerkt. Enkele meters verder was zo’n zelfde gat, dat was van den herd.

In de zestiger jaren werden de vensters niet van de nodige verflaag voorzien en letterlijk ‘afgehangen’, want de benodigde hoeveelheid verf was het meervoudige dan bestemd voor de kozijnen.

De woorden ‘het sluiten van vensters’ worden dikwijls gebezigd bij een boekwerk, toch ik wil nog even met verhalen schrijven doorgaan.