Escharen kent sinds de 18e eeuw een bijzondere devotie voor de Heilige Machutus (Machuut). Er zijn in de loop van de afgelopen eeuwen tal van wonderbaarlijke genezingen op voorspraak van de heilige gedocumenteerd. Tot op heden trekt de bedevaart naar de Esterse Lambertuskerk op 2e Pinksterdag een groot aantal pelgrims.
Machutus of Malo was een monnik uit Wales, geboren rond 520. Hij was een leerling en reisgezel van Sint Brandaan en maakte later deel uit van de grote groep Ierse missionarissen (waartoe bijvoorbeeld ook Willibrordus en Bonifatius behoorden), die in de zesde eeuw het vasteland van Europa kerstenden. Machutus moet rond 600 zijn gestorven. Hij werd bisschop in Noord-Frankrijk, waar hij bekend staat als de apostel van Bretagne. Hij stichtte een klooster op de plaats van het huidige Saint-Malo, dat naar hem genoemd is.
Machutus wordt vereerd vanwege de bescherming tegen lamheid, jicht, zenuwziekten (waaronder epilepsie) en vooral tegen kinderziekten. Naast de Engelse ziekte (rachitis), die vroeger vaak voorkwam, was ook bedplassen zo’n kinderaandoening waarvoor Machutus uitkomst moest bieden. Hij werd daarom ook wel aangeduid als ‘diejen beddenpisser’.
Begin 18e eeuw werd een beeld van Machutus in de schuurkerk al druk bezocht door gelovigen, vanwege de wonderbaarlijke genezingen die de heilige zou hebben verricht. Pastoor Bloemaerts (1725-1779) schreef deze wonderen echter liever toe aan de Moeder Gods, van wie het beeld door veelvuldige processies altijd enorm vereerd is geweest.
De opvolger van Bloemaerts, pastoor Berents, pakte het anders aan. Hij bestelde bij de Udense beeldhouwer Petrus Verhoeven (1729-1816) een beeld van Machutus om de verering te stimuleren. Dit beeld van lindehout, 96,5 cm hoog, stelt de bisschop voor met aan zijn voeten een kleine jongen met krukken die om genezing vraagt. Dezelfde Udense kunstenaar leverde in 1784 ook het Esterse beeld van Sint Willibrord. In de jaren tachtig van de vorige eeuw is het Machutusbeeld gerestaureerd en opnieuw gepolychromeerd. De kleuren zijn daarbij enigszins aangepast.
Na de bouw van de huidige Lambertuskerk, verwierf de bouwpastoor, Lambert Verstraaten, een reliek van de H. Machutus. Het kleine stukje bot van de heilige wordt in een zilveren houder bewaard. Deze reliek maakte dat de Esterse Machutusverering in de 19e eeuw bleef voortduren.
Met de nodige aanpassingen aan de moderne tijd (zo is bijvoorbeeld de vroegmis van 6.00 uur ’s ochtends komen te vervallen, en ook de aparte kinderzegening bleek met het voortschrijden van de medische kennis niet meer nodig), is de Machutusverering in Escharen nog springlevend.
Nog steeds komen er veel bedevaartgangers op Tweede Pinksterdag naar Escharen om genezing te vragen van kinderziekten, maar in toenemende mate ook van ouderdomskwalen, zoals jicht.
Beste Rien, dat je pas ná vertrek van BHIC de eerste reactie op dit verhaal krijgt! Heb weleens geschreven voor elke kwaal waar we nu voor naar de dokter gaan vroeger een Heilige was. Een Pisheilige, had er nooit van gehoord.
Zoals hier en in het nabije gelegen Zeeland was een beeld aanwezig van de Udense beeldhouwer, Petrus Verhoeven.
Henk Verhaeren
zei op 13 juli 2021 om 23:43
Ja, grappig. Ik zie het nu pas nadat ik in Hoog Elten een beeld van Machutus zag staan uit 1200 . Is een bedevaarts route ook.
Machutus of Malo was een monnik uit Wales, geboren rond 520. Hij was een leerling en reisgezel van Sint Brandaan en maakte later deel uit van de grote groep Ierse missionarissen (waartoe bijvoorbeeld ook Willibrordus en Bonifatius behoorden), die in de zesde eeuw het vasteland van Europa kerstenden. Machutus moet rond 600 zijn gestorven. Hij werd bisschop in Noord-Frankrijk, waar hij bekend staat als de apostel van Bretagne. Hij stichtte een klooster op de plaats van het huidige Saint-Malo, dat naar hem genoemd is.
Met de nodige aanpassingen aan de moderne tijd (zo is bijvoorbeeld de vroegmis van 6.00 uur ’s ochtends komen te vervallen, en ook de aparte kinderzegening bleek met het voortschrijden van de medische kennis niet meer nodig), is de Machutusverering in Escharen nog springlevend.
