Wegen en paden kunnen eeuwenlang een landschap bepalen. Toch verdwijnen ze soms ook. Eric van Eldijk bespreekt de omgeving van Huisseling en Neerloon.
Graafsestraat
In het eerste deel van wegen naar verleden heb ik o.a. de vermoedelijke loop van de Romeinse weg in Neerloon naar de natuurlijke Staay in de Maas en verder doorlopend naar Nijmegen beschreven. De eerste “economische” weg in het verleden.
Toen ik vroeger op school zat in Ravenstein, op de hoek van de Doolhof en de Graafsestraat, hadden we de keus om bovenlangs (Maasdijk) of onderlangs (Graafsestraat) naar huis in Neerloon te fietsen. Vanaf die kruising kon je dan de Graafsestraat volgen tot aan het tuinbouwbedrijf aan de huidige Kalfsheuvel. Daar liep vroeger de Graafsestraat verder naar Overlangel, uitmondend in de huidige Oude Graafsestraat. De weg in Overlangel vervolgde tot aan de Maasdijk, die verder ging naar Reek, Velp en Grave.
Vóór de Franse inval van 1795 bestonden er geen nationale wegverbindingen. In de Franse tijd veranderde dat. De Fransen stelden een netwerk van wegen vast. Dit werd overgenomen door Rijkswaterstaat en in 1814 door onze koning Willem I. De Graafseweg was daarin een zijdeel van de verbinding Den Bosch-Nijmegen (Napoleonsweg). Verharding vond plaats in de eerste helft van de negentiende eeuw. Bij de eerste aanleg werd van gebruikt gemaakt van “paden” die al op hoger gelegen gedeelten lagen. (Van een Graafseweg liep in ieder geval ook een weg van Grave naar Nijmegen, de Graafsestraat.)
Uitbreiding
Op 15 februari 1856 werd er besloten om een provinciale weg aan te leggen van Uden via Zeeland en Reek naar Overlangel (Bron: Provinciale Noordbrabantsche en ‘sHertogenbosche courant,18 feb.1856). Al was er al een weg in 1854, toen bij de inwijding van de kerk van Overlangel de bisschop in Reek werd afgehaald. Het onderhoud van de weg Heesch-Uden-Overlangel in de jaren 1875 en 1876 werd op 20 november 1874 aanbesteed aan W. Derks Schoenmakers uit Uden (Bron: Provinciale Noordbrabantsche en ‘sHertogenbosche courant, 21 nov. 1874)
Heel oude loop van pad
Al gaat het in eerste instantie over het stuk Overlangel-Ravenstein, men kan ervan uitgaan dat er in vroegere jaren een aftakking Graafsestraat vanaf Grave, misschien wel over Reek, naar Overlangel richting Ravenstein was. Al zullen de rond 1300 aangelegde Maasdijken waarschijnlijk ook wel een rol gespeeld hebben; zeker gezien de loop van de Beerse Overlaat zal er in de polder dit laatste stuk misschien wel geen weg gelopen hebben.
Wanneer kwamen de tenaamstellingen van deze wegen? De weg Graafsestraat (Wijchen) vanaf de Teersdijk in Nijmegen naar Grave heeft bij besluit van 3 januari 1880 zijn naam gekregen. Op DEZE plaats is in 1835 een grindpad aangelegd. De Graafsestraat in Overlangel werd al in 1841 genoemd (zie de alinea Tol). Of dit pad ook in vroeger jaren over Ravenstein doorgelopen heeft naar bijvoorbeeld Neerlangel, dat voor 1200 met Overlangel een heerlijkheid vormde, en misschien wel verder naar Oss is niet meer te achterhalen.
Tol
De Graafschestraat begon in ieder geval in de voormalige gemeente Ravenstein, over het grondgebied van de toenmalige gemeente Huisseling en Neerloon naar Overlangel (gemeente Herpen). Op 15 februari 1841 heeft Zijne Majesteit bepaald dat in deze gemeentes tol mag worden geheven op de wegen van Ravenstein door Huisseling en Neerloon tot Herpen naar Grave. Zij kregen vergunning voor tolbomen en tolrecht in Huisseling, een ten zuiden van de grote brug in Herpen en een tweede aan de Graafschestraat. Dat betekent dat in 1841 de Graafschestraat al zijn naam had. (Bron: Arnhemsche Courant,20 feb.1841)
Afsluiting Oude Graafsestraat in Overlangel
Dorpenweg
In de vooruitgang van de tijd was deze weg niet voldoende voor de toekomst. Begin jaren 1960 werd er dan ook besloten om vanaf de Oude Rijksweg (Napoleonsweg) Nijmegen-’s-Hertogenbosch ter hoogte van de molen in Reek een moderne dorpenweg aan te leggen, die liep vanuit Reek over Ravenstein richting Oss. Door deze aanleg werd een stuk van de Graafsestraat doorboord, omdat de Dorpenweg (N 255) ongeveer parallel liep aan de oude Graafsestraat. Bij de huizen aan de huidige Vossensteeg is dit nog te zien, omdat aldaar de weg tussen deze twee huizen liep. De boerderij van Harry Zonnenberg aan de overkant werd afgebroken en daar kwam in 1968 het compressiestation van de Gasunie. Halverwege de 60-er jaren kwam er een verdeling van Graafsestraat (Ravenstein) en Oude Graafsestraat (Overlangel).
A50
Daar ook de Dorpenweg niet toekomstbestendig was kwam er begin jaren ‘70 de A50 waardoor de Oude Graafsestraat nog een keer werd gesplitst. Aan de Ravensteinse kant bleef nog een stukje Graafsestraat, aan de ander kant van de autosnelweg werd het overblijvend stukje De Blauwe Kei genoemd.
Als je nu onder die A50 door gaat vraag je je af of ook deze toekomstbestendig is, als je er de regelmatige files ziet.
