Het karreke dat over de keien reed

In de jaren veertig werd het als noodoplossing uitgeleend aan de tegenover gelegen zuivelfabriek voor het venten van melkproducten. Het karretje kreeg het opschrift: RK. Ver. Coöp. Zuivelfabriek H. Henricus. In 1947 poseerde  melkman Martien Daverveld met vrouw en kind in winters Uden. Kan iemand nog herkennen waar dat geweest moet zijn?

Het wagentje was pas in de late middag weer beschikbaar en dat gaf moeilijkheden bij de bezorging van een doodskist. Het ‘laatste koffer’ werd noodgedwongen op een ladder gezet, uiteinde ervan op de schouders en lopend tussen de burries naar het sterfhuis gebracht: een komische gezicht!

De broers werden te voet naar buurtschap Kleuter gestuurd met de melkgeit die ritsig was voor een ontmoeting met de bok. Halverwege verzette het beest geen stap meer. Zij ging zelfs op haar knieën. De ene broer haalde thuis ‘t karreke op, terwijl de andere het beest gezelschap hield. Het dier werd op het vervoermiddel geplaatst, en vooruit met de geit, op weg voor de ’strijd.’

Een volgende opdracht in de oorlogsjaren was op een snikhete dag planken op te halen in Loosbroek. Via Bedaf was het nog een zandweg, voor de terugweg toch een verharde weg door Nistelrode. Uitgeput en dorstig namen zij op buurtschap Vijfhuis bij Grutje een tussenstop, thuis aangekomen hadden ze zo’n 25 km afgelegd.

In de jaren veertig was Vader midden in het kersenseizoen door zijn voorraad slanke Noorse spar voor de kersenladders heen. Werd ik met de jongste broer erop uitgestuurd naar Vugts houthandel in Veghel, aan de Zuid Willemsvaart.

Spijbelend van school vertrokken we woensdag bij het eerste ochtendgloren. De heenweg ging via de onverharde Hulstheuvel, verderop deden we ons even te goed aan de overhangende kersen. In Veghel stond het personeel van de Houtzagerij perplex, dat wij als kind op dat vroege uur al op de been waren.

De 26 kilometer (v.v.) lange route met het met meters lange sparren beladen Mallejanneke leidde door het centrum van Veghel en Uden. Na een regenbui schoven we op tijd bij ons Moeke aan de keukentafel aan voor het warme middagmaal.

Meestal wordt handvervoer duwend voortbewogen, maar dat kost bij een onverharde weg meer energie: je duwt de wielen in het losse zand. Trekken was minder vermoeiend, merkten we. Over duurzaamheid gesproken: ‘wat vader maakt, gaat jaren mee’. Dit vervoermiddel heeft inmiddels een tachtigjarige geschiedenis. Het heeft ondertussen talloze lasten gedragen en kilometers afgelegd, terwijl het geluid van de stalen reep aan vroeger herinnert.

In de studentenstad Leiden bezocht ik jaren geleden nog het Handkarrenmuseum van wagenmaker J. de Groot - geen familie - maar dat is definitief gesloten. Daarvan rest alleen nog het boek.

Bij de ombouw naar het Mallejanneke nam jongere broer het fraaie  achterbèrt  in bescherming dat ik onlangs restaureerde. Technische gegevens: spoorbreedte is 815 mm, wieldoorsnee ook 815 mm en de velgbreedte 55 mm.