Kennelijk gebeurt het dat er minderjarige kinderen, samen met hun ouders, worden vastgezet. H. Holtkamp, reserve-majoor voor Alg. Dienst Militair Commissaris, tikt op 13 november 1944 een brief aan de burgemeester van St. Anthonis, dat het “niet in de bedoeling ligt tevens de kinderen in te sluiten. Dergelijke kinderen dienen tegen betaling te worden ondergebracht bij familie, kennissen of particulieren.”
Dat de situatie, zo vlak na de bevrijding, niet zo overzichtelijk en eenduidig is als Holtkamp graag zou willen, blijkt uit de zin daarna: “Het is echter mogelijk dat wat het laatste aangaat moeilijkheden worden ondervonden, deshalve zij noodgedwongen met de ouders worden ingesloten. Teneinde een overzicht te verkrijgen van het aantal kinderen, hetwelk aldus noodgedwongen ingesloten zit, zal ik daarvan gaarne zoo spoedig mogelijk een opgave ontvangen.”
Kinderen in het kamp
Het moet vaak buitengewoon pijnlijke situaties hebben opgeleverd. Zo leren we op 27 december 1944 – kennelijk is kerst nog wel eerst gezamenlijk ‘gevierd’ - over de vier kinderen van de weduwe Van Es. De weduwe is inmiddels ingesloten en voor haar vier minderjarigen is tijdelijk onderdak gevonden. Maar “nu de kwartiergever weet dat hij kinderen in huis heeft van een NSB’er of landverrader, wil hij de kinderen niet langer hebben en zijn deze ook nergens onder te brengen.” En hoewel het niet zou moeten, ziet de burgemeester van Oploo geen andere optie dan ‘overbrenging van die kinderen naar het kamp waar de moeder is.’
Geen uitzondering want het dossier zit vol schrijnende gevallen. Wat te denken van drie kinderen in Oploo ‘die door arrestatie der ouders onverzorgd zijn achtergebleven’. De kinderen zijn allemaal jonger dan 15 jaar.
Kibbelen over het geld
En zo zien we een grote groep jongens en meisjes ontstaan die om verzorgers verlegen zit. Om onderdak te bevorderen, worden richtlijnen opgesteld voor de vergoeding. Wie zorgt voor kleintjes onder de 6 krijgt 1 gulden 25 per dag. Voor de groep van 6 tot 15 jaar wordt 1 gulden 75 uitgekeerd en voor de opvang van 15 jaar en ouder geldt een richtlijn van 2 gulden. Er valt zo snel niet op te maken wie zich ging buigen over de verzorging van deze kinderen, en vanuit welke motivatie. Wel kibbelen gemeenten en het ministerie wie de vergoeding moet gaan ophoesten.
Een paar maanden later zet de Militaire Commissaris in Noord-Brabant de regels nog eens op een rijtje. Kinderen kunnen alleen met toestemming van de inspecteur worden opgenomen in een ‘tehuis of kamp’. Dan moeten ze wel vrij zijn van scabies of andere besmettelijke ziekten. Verder wordt nog eens gewezen op het bestaan van Huize De Knop (voor kinderen van 6 tot en met 15 jaar) en Het Liefdesgesticht (voor de kleintjes tot zes jaar), beide in Breda.
Openbaar
Geheime archieven gaan voor het eerst sinds 75 jaar open. Voor een groot aantal dossiers vervalt de beperking op de openbaarheid na al die jaren en dat zorgt er voor dat je nu zelf kunt lezen wat erin in de oorlogsjaren allemaal speelde. Zoals dit verhaal over regels rond geïnterneerden uit het (toegangsnummer 7221, inventarisnummer 10)
