 |
Van het sissend geluid, het verpletteren van de puin en het snuiven van de kolen- en vetlucht lucht genoten we weer van geheel iets anders dan het ratelen van de boerenkar. Met deze werkzaamheden in het stoomtijdperk werden de woorden van het Ujes Volkslied werkelijkheid. ‘We wóne de grond in, òlling àgter op de plak’ geschiedenis, we woonde voortaan aan den, Harde weg! |
Na de eerste verharding werden voertuiggebruikers gedwongen het weggedeelte te nemen dat afgebakend was met enorme keien, gelegen naast het rijvlak. Hierbij raakte een rijtuigje op z'n kant, waarna kinderen het beletsel de sloot in rolde. Richting Hoenderbosch nabij familie den Dekker werd(en) voor grondverzet kiepkarretjes ingezet rijdend op rails. De lege karretjes waren op de zondagmiddag prachtig kinderspel en leidde tot ontsporingen en kleine ongelukjes. Weken later werd de bovenlaag - de pekverharding - aangebracht.
Moeke's bloemhof
Het einde van het driebaans karrenspoor naar een baanvlak; de weg werd verbreed en handmatig diepere sloten gegraven waarvoor land gevorderd, zoals later ook voor de verbreding van de Zoggelpad. Moeke's bloemhof werd smaller. Verderop de houten paal met het bovengronds vijfdradig lichtnet van de PNEM, staande in onze ligusterheg die de scheiding vormde, stond hierdoor twee meter verder midden in de sloot. Doch kwam de gemeente vijftig jaar later vertellen dat we grondoppervlakte van de gemeenschap beheerde en het werd teruggevorderd. Vanaf de jaren vijftig heette het Veilingstraat. Voor de afgelegen buurtschappen een hele vooruitgang om met schone klompen en schoenen in de ‘straat,‘ kerk en school aan te komen. In de vijftiger jaren kwamen de landbouwwagens op rubberbanden.
De ingreep
Een foto toont de enige straatverlichting van het buurtschap, met daarachter den Tip van Hàsoom een spievormig lager gelegen wei, uitgegraven voor metselzand. Het nog steeds met meidoornstruiken omzoomd perceel is nu gevuld met kinderspeeltoestellen. Er naast de stroschuur van Grard Verkuilen, midden boerderij van familie Geurts, rechts de lichtpaal in de sloot. Op de andere foto in tegengestelde richting de ‘nederzetting van ‘Seniere’, daarachter de kersenboomgaard, waarin een bijenhal, en reikte tot aan de Zoggelsepad.
Enkele jaren later verdween het stormgeluid van zingende elektriciteitsdraden en vergaderplaats van zwaluwen bij aanleg van het ondergronds lichtnet. Er kwam een PNEM-huisje in den Tip, een kaal landschap zonder karsporen. Voor reparatie van een dergelijke stoomwals in de jaren vijftig bij Constructiebedrijf Munsters in Erp constateerde men dat de grote stalen wals na een jaar één cm in doorsnede afgesleten was.
Het Eindhoven Museum heeft een experiment voor het winnen van houtteer door middel van een droge destillatie uit de papierberk, bestemd voor lijm, vroeger gebruikt als zalf, zeep, kauwgom en voor afdichting. Hierbij foto's gemaakt door mijn broers voor zij naar het klooster vertrokken. De afgebeelde stoomwals jaren zestig in gebruik en tijdens het weekend vrij geparkeerd in de omgeving van Meerssen, Limburg.
