skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hualp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Lisette Kuijper
Lisette Kuijper Bhic
Menu
sluit
Hualp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Lisette Kuijper
Lisette Kuijper Bhic

Pieter Vermast, veearts en huisarts

Pieter Franciscus Vermast werkte eerst als paardendokter in het leger, maar werd uiteindelijk huisarts in Etten. Wie was deze enigszins eigenzinnige geneesheer, geboren op 25 maart 1853 in IJzendijke, Zeeuws-Vlaanderen?

Vermast studeerde in juli 1875 af aan de Rijks Veeartsenijschool te Utrecht als veearts. In oktober 1875 werd hij benoemd tot provinciaal veearts 3e klasse in de dienstkring IJzendijke. Lang hield hij het hier niet vol, want al in april 1876 werd hem eervol ontslag verleend.

Hij ging als paardenarts 3de klasse werken bij de veterinaire dienst van het leger, bij het 1ste regiment huzaren, standplaats Venlo. Hier leerde hij zijn vrouw Henrietta Tieman kennen met wie hij op 30 april 1878 in het huwelijk trad (nadat hij eerst katholiek was geworden).

Dokter Pieter Vermast en zijn koetsier Piet de Visser voor De Linden (foto particuliere collectie)

Pieter besloot een studie voor dokter te gaan volgen. Al na drie jaar, op 5 december 1885, studeerde hij in Amsterdam af als arts. Weer drie jaar later, in 1888, promoveerde hij aan de universiteit van Freiburg (D) tot doctor in de geneeskunde. De titel van zijn dissertatie luidde Ueber Pneumoma fibrinosa und deren Behandlung. Hij publiceerde artikelen, hield lezingen en zat in diverse commissies van de Nederlandsche Maatschappij van Geneeskunde.

De Linden (foto Makelaardij Heijblom)

Meteen na zijn studie was hij als huisarts in Etten aan de slag gegaan. Op 9 januari 1886 arriveerde het gezin Vermast in Etten-Leur, waar ze eerst op Leur B15 woonden, in de Korte Brugstraat. In mei 1889 betrok het gezin het huis De Linden op de Markt, waar zij bleven wonen tot 27 september 1917, toen ze naar Utrecht vertrokken.

Pieter was geen gemakkelijke man, die zelden een blad voor de mond nam. Tijdens het werkbezoek van de Commissaris der Koningin Mr. A.E.J. baron Van Voorst tot Voorst aan Etten-Leur op 23 mei 1896 klaagde hij over de beroerde toestand van de wegen in de gemeente, waar hij veel last van had als hij bij nacht en ontij door de modder zijn visites af moest leggen. Ongetwijfeld had zijn klacht te maken met het feit dat zijn rijtuig het jaar daarvoor in de Leurse haven was beland. Het rijtuig werd zwaar beschadigd opgevist, maar gelukkig kwamen dokter, koetsier en paard met de schrik vrij.

De verhouding met de autoritaire burgemeester Beretta was niet al te best. Vermast liet zich door niemand de les lezen. Dat escaleerde in 1915 bij zijn herbenoeming tot gemeentegeneesheer. Beretta probeerde dat tegen te houden. Achter Vermast om had hij de Leurse gemeentegeneesheer, dokter Bosman, al benaderd of deze die functie niet ook in Etten wilde uitoefenen. Vermast zou de armeninstructie niet goed uitvoeren.

Burgemeester Beretta (Foto Gemeentearchief)

Dit leiddde tot een onverkwikkelijke correspondentie tussen beide heren in het medisch tijdschrift Vox Medicorum. Uiteindelijk maakte de redactie een einde aan deze discussie. De affaire ging zelfs zo ver dat Beretta een advertentie in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde plaatste voor een nieuwe gemeente-arts , die zelfs een gemeentewoning kreeg aangeboden. Zo wilde hij Vermast een hak zetten, zodat deze zijn praktijk niet kon verkopen. Op de advertentie reageerde echter niemand. 

Als tegenzet plaatste Vermast een advertentie dat wegens beëindiging zijn praktijk in Etten te koop stond.  Uiteindelijk werd zijn benoeming in plaats van met drie jaar, met één jaar verlengd door de gemeenteraad, een stelletje jaknikkers, volgens Vermast.

Op de advertentie reageerde de jonge, net afgestudeerde arts Chris Mol, die de praktijk voor 9.000 gulden overnam. Voorwaarde was dat zijn voorganger nog in De Linden mocht blijven wonen tot deze een geschikte woning in Utrecht gevonden had. Samen met zijn zus, die het huishouden deed en in de huisapotheek hielp, trok Mol bij zijn voorganger in, maar het klikte niet zo goed tussen die twee. Mol reed op een motor in plaats van in een koets, volgens Vermast ongepast voor een huisarts. Mol trok zich daar echter niets van aan.

Op 27 september 1917 zagen de inwoners van Etten-Leur het doktersrijtuig voor het laatst door het dorp rijden: Vermast en zijn vrouw op weg naar de trein die hen naar Utrecht zou brengen.

Chris Mol en Karl Kloss voor De Linden (fotocollectie fam. Mol)

Bronnen:
West-Brabants Archief, Burgerlijke stand en bevolkingsregister.
Website WieWasWie, geraadpleegd 29-08-2018.
Website Delpher, KB kranten en tijdschriften geraadpleegd 29-08-2018.
Website BHIC, Het Geheugen van Brabant, geraadpleegd 29-08-2018.
Jan Huige, Chris Mol 1892-1979. Stichting Zuidelijk Historisch Contact Tilburg, Tilburg 2004.

Reacties (3)

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 10 september 2018 om 13:44
Wat een markante man! En wat jammer dat de huisarts na 27 jaar op die manier moest vertrekken.
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 11 september 2018 om 11:00
Bedankt Jan, voor je verwijzing naar onze website met kentekens.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen